Απλή αναλογική, πάταξη της διαφθοράς
και διάκριση εξουσιών
και διάκριση εξουσιών
‹‹Η σημερινή μας εκδήλωση ανοίγει έναν κύκλο παρεμβάσεων της ΔΗΜΑΡ που φιλοδοξεί να στρέψει το δημόσιο διάλογο σε κρίσιμα και σημαντικά θέματα. Στα μείζονα.
Σήμερα είναι αναγκαία η προώθηση ενός πλέγματος αλλαγών σε όλο το πολιτικό σύστημα. Αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που είναι πλέον ώριμες και εφικτές››, ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης, κατά τη χθεσινή ημερίδα του κόμματός του για το πολιτικό σύστημα.
Και συνέχισε: ‹‹Παίρνω τον λόγο μετά από μια σειρά διακριμένων επιστημόνων και διανοουμένων με βαθιά γνώση στα θέματα που συζητούμε σήμερα. Ο καθένας τους ανέλυσε κρίσιμους τομείς του πολιτικού συστήματος και κατέγραψε όψεις της λύσης.
Η ελληνική κρίση, μπορεί να εκφράστηκε ως οικονομική κρίση, αλλά είναι βαθύτατα πολιτική, θεσμική, συστημική. Το πολιτικό σύστημα δημιούργησε το πελατειακό κράτος, ιδιοποιήθηκε τη δημόσια διοίκηση, οδήγησε τη χώρα στο τέλμα της διαφθοράς και διαμόρφωσε ένα κατακερματισμένο κράτος ανίκανο να υλοποιήσει δημόσιες πολιτικές. Ένα κράτος πεδίο διεκδίκησης και άκριτης ενσωμάτωσης ατομικών και συντεχνιακών αιτημάτων σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Για αυτό μια στρατηγική εξόδου από την κρίση οφείλει να απαντήσει πειστικά στο πρόβλημα του πολιτικού συστήματος.
Ο στόχος της εξόδου από την κρίση συνδυάζεται άρρηκτα με τη διαμόρφωση μιας νέας θεσμικής πραγματικότητας. Αλλάζοντας το πολιτικό σύστημα θα σπάσουμε τον κρίκο της κακοδαιμονίας και απελευθερώνουμε τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές εισηγήσεις των ομιλητών, θέλω εκ μέρους της ΔΗΜΑΡ να καταθέσω τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας.
Πρώτον: Εξυγίανση του πολιτικού συστήματος / διαφάνεια παντού
Ο έλεγχος των οικονομικών των πολιτικών και των στελεχών του δημόσιου τομέα που διαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα πρέπει να προχωρήσει, αξιοποιώντας το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει και δίνει μεγάλες δυνατότητες. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να είναι αναδρομικός και να οδηγήσει στη δήμευση περιουσιών για όσους τα περιουσιακά τους στοιχεία δεν δικαιολογούνται από τα νόμιμα εισοδήματά τους.
Είναι αναγκαία η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου περί ευθύνης υπουργών και η υπαγωγή των περιπτώσεων οικονομικών εγκλημάτων υπουργών στις διατάξεις του νόμου για τους καταχραστές του Δημοσίου και της καταπολέμησης του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποκλείεται η συντομότερη παραγραφή από αυτήν που ισχύει για όλους τους Έλληνες πολίτες. Είναι προφανές δε ότι πρέπει να καταργηθούν οι ρυθμίσεις του άρθρου 86 του Συντάγματος. Η δε βουλευτική ασυλία πρέπει να αφορά αποκλειστικώς στην άσκηση των κοινοβουλευτικών – πολιτικών τους καθηκόντων.
Δεύτερον: Εκλογικό σύστημα – εκλογικός νόμος
Ακούσαμε τους καθηγητές κ. Νικολακόπουλο και κ. Κοντιάδη, που αναφέρθηκαν στο ζήτημα του εκλογικού συστήματος. Υπενθυμίζουμε ότι θα πραγματοποιήσουμε ξεχωριστή εκδήλωση του κόμματος για το θέμα αυτό.
Έχουμε ταχθεί υπέρ της καθιέρωσης της απλής αναλογικής ώστε να αποτυπώνεται πιστά στο κοινοβούλιο η βούληση του εκλογικού σώματος. Υποστηρίζουμε την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών. Αυτό παραμορφώνει την λαϊκή βούληση.
Τρίτον: Χρηματοδότηση των κομμάτων – διαφάνεια – κόστος πολιτικού συστήματος
Ακούσαμε τους καθηγητές κ. Αλιβιζάτο και κ. Κοντιάδη, που αναφέρθηκαν στο ζήτημα της διαφάνειας της χρηματοδότησης των κομμάτων και του πολιτικού προσωπικού.
Όλοι ξέρουν ότι έχουμε υποστηρίξει τη γενναία μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των κομμάτων και γενικά τη μείωση του κόστους του πολιτικού συστήματος.
Έχουμε υποστηρίξει τη μείωση της βουλευτικής αποζημίωσης. Πέραν των μειώσεων που ήδη έχουν γίνει υποστηρίζουμε την κατάργηση της αποζημίωσης των βουλευτών για την συμμετοχή τους στις επιτροπές της Βουλής, των προνομιακών ρυθμίσεων στη φορολογία των βουλευτών και της βουλευτικής σύνταξης.
Η συνταξιοδότηση των βουλευτών να γίνεται μόνον από τον οικείο επαγγελματικό ασφαλιστικό τους φορέα.
Τέταρτον: Σχέσεις ΜΜΕ και πολιτικής
Η σχέση των ΜΜΕ με το πολιτικό σύστημα είναι κορυφαίο ζήτημα αξιοπιστίας και διαφάνειας. Είναι απαραίτητη η δημιουργία θεσμικού πλαισίου που θα ρυθμίζει τα ζητήματα των ΜΜΕ και τις αδειοδοτήσεις. Η δημόσια τηλεόραση πρέπει να είναι ανεξάρτητη, να ελέγχεται και να λογοδοτεί στην Επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της Βουλής, η οποία θα διορίζει και τα εκτελεστικά όργανα της διοίκησής της.
Πέμπτον: Δημόσια διοίκηση
Ακούσαμε τον καθηγητή κ. Σωτηρέλλη και τη Συνήγορο του Πολίτη κ. Σπανού για την αλλαγή του διοικητικού συστήματος. Πράγματι, η μεταρρύθμιση του κράτους, η απόκρουση της πελατειακής λογικής, της διασύνδεσης με ιδιωτικά συμφέροντα αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για μια αποτελεσματική και χρηστή διοίκηση.
Οι λογικές που θεωρούν το κράτος ως κομματικό λάφυρο πρέπει να αποκλειστούν.
Η χώρα χρειάζεται ένα κράτος αξιόπιστο, σύγχρονο, παραγωγικό και αποτελεσματικό. Ένα κράτος δημοκρατικό, αποκεντρωμένο, στην υπηρεσία του πολίτη και της κοινωνίας .
Η Διοικητική Μεταρρύθμιση που προωθείται με στόχο την ανασυγκρότηση του Δημοσίου, την αξιολόγηση και την ορθολογική κατανομή του προσωπικού μέσα από την κινητικότητα, είναι απάντηση και λύση των προβλημάτων που καθηλώνουν τη δημόσια διοίκηση.
Η οικονομική κρίση επέτεινε τις αδυναμίες της Δημόσιας Διοίκησης, κυρίως σε σχέση με την ανταπόκριση στις υπηρεσίες προς τους πολίτες. Είναι απαραίτητη η προώθηση των μεταρρυθμίσεων σε πολλούς τομείς, με χαρακτηριστικούς αυτούς της κοινωνικής προστασίας και της υγείας. Κρίσιμο ζήτημα όμως είναι οι μεταρρυθμίσεις να οδηγούν στην αντιμετώπιση των συστημάτων διαφθοράς που λυμαίνονται τους δημόσιους πόρους και όχι στη μεταφορά του κόστους στους πολίτες με υποβάθμιση των υπηρεσιών. Και εδώ πρέπει να γίνουν πολλά συγκεκριμένα βήματα.
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδουμε στην ενίσχυση των Ανεξάρτητων Αρχών. Η πολιτική, οργανωτική, λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία τους είναι αναγκαία και αδιαμφισβήτητη. Πέραν του ρόλου τους ως εγγυητών των δικαιωμάτων, θα κληθούν να ρυθμίσουν επαρκώς νέα πεδία δραστηριοτήτων.
Ο δημόσιος διάλογος για τη αλλαγή του πολιτικού συστήματος πρέπει κατά τη γνώμη μας να αναπτυχθεί ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο εντός του σημερινού συντάγματος από τον κοινό νομοθέτη, όπου ανήκουν τα περισσότερα από όσα είπα προηγουμένως. Το δεύτερο επίπεδο για όσα απαιτούν συνταγματική αναθεώρηση.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος απαιτεί ευρύτερες και προωθητικές συνθέσεις.
Ζητήματα που θεωρούμε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι :
Σαφής διάκριση εξουσιών. Αλλαγές στις υπερεξουσίες του πρωθυπουργού και της εκτελεστικής εξουσίας. Αλλαγές στον τρόπο εκλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Διακριτός ρόλος εκκλησίας-κράτους. Ουσιαστικότερος ρόλος της Βουλής.
Ρυθμίσεις για τη δημοσιονομική διαχείριση, τη διαδικασία σύνταξης προϋπολογισμού και ελέγχου της εκτέλεσής του, που θα εξασφαλίζουν τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας.
Καθιέρωση της απλής αναλογικής ως σταθερού εκλογικού συστήματος. Διεύρυνση των συμμετοχικών διαδικασιών με δημοψηφίσματα και ενθάρρυνση της νομοθετικής πρωτοβουλίας από τους πολίτες.
Κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Ανακαθορισμός της ρύθμισης που αφορά στην ασυλία των βουλευτών.
Κλείνοντας αυτή την πρώτη παρέμβαση της Δημοκρατικής Αριστεράς θέλω να εκφράσω την πεποίθησή μου πως η αλλαγή του πολιτικού συστήματος είναι ζήτημα που αφορά εξ΄ορισμού την κοινωνία. Μόνον εάν οι αλλαγές γίνουν κτήμα της κοινωνίας και ικανοποιήσουν το εκπεφρασμένο αίτημά της για ριζικές αλλαγές θα αναζωογονήσουν την δημόσια σφαίρα και την πολιτική ζωή.
Το πολιτικό σύστημα δεν θα εξυγιανθεί μόνο μέσα από θεσμικές αλλαγές αν δεν υπάρξουν πράξεις που θα δείχνουν αναστροφή πορείας σε κρίσιμα θέματα. Πυγμή σε ό,τι παραβιάζει το δημόσιο συμφέρον. Να προχωρήσει ο έλεγχος του «πόθεν έσχες». Να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή. Να εξαλειφθούν τα κυκλώματα διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις και στις δημόσιες δαπάνες.
Πολλές φορές η ιστορία έχει δείξει πως, σε περιόδους κρίσης, εμφανίζονται αυταρχικές επιλογές. Εμείς, στον αντίποδα, διεκδικούμε τη διεύρυνση της δημοκρατίας, την ισχυροποίηση των θεσμών, την αναδιάταξη της διοίκησης, την προστασία των δικαιωμάτων.
Αυτή είναι η δική μας πρόταση και διεκδίκηση››.
Και συνέχισε: ‹‹Παίρνω τον λόγο μετά από μια σειρά διακριμένων επιστημόνων και διανοουμένων με βαθιά γνώση στα θέματα που συζητούμε σήμερα. Ο καθένας τους ανέλυσε κρίσιμους τομείς του πολιτικού συστήματος και κατέγραψε όψεις της λύσης.
Η ελληνική κρίση, μπορεί να εκφράστηκε ως οικονομική κρίση, αλλά είναι βαθύτατα πολιτική, θεσμική, συστημική. Το πολιτικό σύστημα δημιούργησε το πελατειακό κράτος, ιδιοποιήθηκε τη δημόσια διοίκηση, οδήγησε τη χώρα στο τέλμα της διαφθοράς και διαμόρφωσε ένα κατακερματισμένο κράτος ανίκανο να υλοποιήσει δημόσιες πολιτικές. Ένα κράτος πεδίο διεκδίκησης και άκριτης ενσωμάτωσης ατομικών και συντεχνιακών αιτημάτων σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Για αυτό μια στρατηγική εξόδου από την κρίση οφείλει να απαντήσει πειστικά στο πρόβλημα του πολιτικού συστήματος.
Ο στόχος της εξόδου από την κρίση συνδυάζεται άρρηκτα με τη διαμόρφωση μιας νέας θεσμικής πραγματικότητας. Αλλάζοντας το πολιτικό σύστημα θα σπάσουμε τον κρίκο της κακοδαιμονίας και απελευθερώνουμε τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές εισηγήσεις των ομιλητών, θέλω εκ μέρους της ΔΗΜΑΡ να καταθέσω τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας.
Πρώτον: Εξυγίανση του πολιτικού συστήματος / διαφάνεια παντού
Ο έλεγχος των οικονομικών των πολιτικών και των στελεχών του δημόσιου τομέα που διαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα πρέπει να προχωρήσει, αξιοποιώντας το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει και δίνει μεγάλες δυνατότητες. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να είναι αναδρομικός και να οδηγήσει στη δήμευση περιουσιών για όσους τα περιουσιακά τους στοιχεία δεν δικαιολογούνται από τα νόμιμα εισοδήματά τους.
Είναι αναγκαία η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου περί ευθύνης υπουργών και η υπαγωγή των περιπτώσεων οικονομικών εγκλημάτων υπουργών στις διατάξεις του νόμου για τους καταχραστές του Δημοσίου και της καταπολέμησης του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποκλείεται η συντομότερη παραγραφή από αυτήν που ισχύει για όλους τους Έλληνες πολίτες. Είναι προφανές δε ότι πρέπει να καταργηθούν οι ρυθμίσεις του άρθρου 86 του Συντάγματος. Η δε βουλευτική ασυλία πρέπει να αφορά αποκλειστικώς στην άσκηση των κοινοβουλευτικών – πολιτικών τους καθηκόντων.
Δεύτερον: Εκλογικό σύστημα – εκλογικός νόμος
Ακούσαμε τους καθηγητές κ. Νικολακόπουλο και κ. Κοντιάδη, που αναφέρθηκαν στο ζήτημα του εκλογικού συστήματος. Υπενθυμίζουμε ότι θα πραγματοποιήσουμε ξεχωριστή εκδήλωση του κόμματος για το θέμα αυτό.
Έχουμε ταχθεί υπέρ της καθιέρωσης της απλής αναλογικής ώστε να αποτυπώνεται πιστά στο κοινοβούλιο η βούληση του εκλογικού σώματος. Υποστηρίζουμε την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών. Αυτό παραμορφώνει την λαϊκή βούληση.
Τρίτον: Χρηματοδότηση των κομμάτων – διαφάνεια – κόστος πολιτικού συστήματος
Ακούσαμε τους καθηγητές κ. Αλιβιζάτο και κ. Κοντιάδη, που αναφέρθηκαν στο ζήτημα της διαφάνειας της χρηματοδότησης των κομμάτων και του πολιτικού προσωπικού.
Όλοι ξέρουν ότι έχουμε υποστηρίξει τη γενναία μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των κομμάτων και γενικά τη μείωση του κόστους του πολιτικού συστήματος.
Έχουμε υποστηρίξει τη μείωση της βουλευτικής αποζημίωσης. Πέραν των μειώσεων που ήδη έχουν γίνει υποστηρίζουμε την κατάργηση της αποζημίωσης των βουλευτών για την συμμετοχή τους στις επιτροπές της Βουλής, των προνομιακών ρυθμίσεων στη φορολογία των βουλευτών και της βουλευτικής σύνταξης.
Η συνταξιοδότηση των βουλευτών να γίνεται μόνον από τον οικείο επαγγελματικό ασφαλιστικό τους φορέα.
Τέταρτον: Σχέσεις ΜΜΕ και πολιτικής
Η σχέση των ΜΜΕ με το πολιτικό σύστημα είναι κορυφαίο ζήτημα αξιοπιστίας και διαφάνειας. Είναι απαραίτητη η δημιουργία θεσμικού πλαισίου που θα ρυθμίζει τα ζητήματα των ΜΜΕ και τις αδειοδοτήσεις. Η δημόσια τηλεόραση πρέπει να είναι ανεξάρτητη, να ελέγχεται και να λογοδοτεί στην Επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της Βουλής, η οποία θα διορίζει και τα εκτελεστικά όργανα της διοίκησής της.
Πέμπτον: Δημόσια διοίκηση
Ακούσαμε τον καθηγητή κ. Σωτηρέλλη και τη Συνήγορο του Πολίτη κ. Σπανού για την αλλαγή του διοικητικού συστήματος. Πράγματι, η μεταρρύθμιση του κράτους, η απόκρουση της πελατειακής λογικής, της διασύνδεσης με ιδιωτικά συμφέροντα αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για μια αποτελεσματική και χρηστή διοίκηση.
Οι λογικές που θεωρούν το κράτος ως κομματικό λάφυρο πρέπει να αποκλειστούν.
Η χώρα χρειάζεται ένα κράτος αξιόπιστο, σύγχρονο, παραγωγικό και αποτελεσματικό. Ένα κράτος δημοκρατικό, αποκεντρωμένο, στην υπηρεσία του πολίτη και της κοινωνίας .
Η Διοικητική Μεταρρύθμιση που προωθείται με στόχο την ανασυγκρότηση του Δημοσίου, την αξιολόγηση και την ορθολογική κατανομή του προσωπικού μέσα από την κινητικότητα, είναι απάντηση και λύση των προβλημάτων που καθηλώνουν τη δημόσια διοίκηση.
Η οικονομική κρίση επέτεινε τις αδυναμίες της Δημόσιας Διοίκησης, κυρίως σε σχέση με την ανταπόκριση στις υπηρεσίες προς τους πολίτες. Είναι απαραίτητη η προώθηση των μεταρρυθμίσεων σε πολλούς τομείς, με χαρακτηριστικούς αυτούς της κοινωνικής προστασίας και της υγείας. Κρίσιμο ζήτημα όμως είναι οι μεταρρυθμίσεις να οδηγούν στην αντιμετώπιση των συστημάτων διαφθοράς που λυμαίνονται τους δημόσιους πόρους και όχι στη μεταφορά του κόστους στους πολίτες με υποβάθμιση των υπηρεσιών. Και εδώ πρέπει να γίνουν πολλά συγκεκριμένα βήματα.
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδουμε στην ενίσχυση των Ανεξάρτητων Αρχών. Η πολιτική, οργανωτική, λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία τους είναι αναγκαία και αδιαμφισβήτητη. Πέραν του ρόλου τους ως εγγυητών των δικαιωμάτων, θα κληθούν να ρυθμίσουν επαρκώς νέα πεδία δραστηριοτήτων.
Ο δημόσιος διάλογος για τη αλλαγή του πολιτικού συστήματος πρέπει κατά τη γνώμη μας να αναπτυχθεί ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο εντός του σημερινού συντάγματος από τον κοινό νομοθέτη, όπου ανήκουν τα περισσότερα από όσα είπα προηγουμένως. Το δεύτερο επίπεδο για όσα απαιτούν συνταγματική αναθεώρηση.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος απαιτεί ευρύτερες και προωθητικές συνθέσεις.
Ζητήματα που θεωρούμε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι :
Σαφής διάκριση εξουσιών. Αλλαγές στις υπερεξουσίες του πρωθυπουργού και της εκτελεστικής εξουσίας. Αλλαγές στον τρόπο εκλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Διακριτός ρόλος εκκλησίας-κράτους. Ουσιαστικότερος ρόλος της Βουλής.
Ρυθμίσεις για τη δημοσιονομική διαχείριση, τη διαδικασία σύνταξης προϋπολογισμού και ελέγχου της εκτέλεσής του, που θα εξασφαλίζουν τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας.
Καθιέρωση της απλής αναλογικής ως σταθερού εκλογικού συστήματος. Διεύρυνση των συμμετοχικών διαδικασιών με δημοψηφίσματα και ενθάρρυνση της νομοθετικής πρωτοβουλίας από τους πολίτες.
Κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Ανακαθορισμός της ρύθμισης που αφορά στην ασυλία των βουλευτών.
Κλείνοντας αυτή την πρώτη παρέμβαση της Δημοκρατικής Αριστεράς θέλω να εκφράσω την πεποίθησή μου πως η αλλαγή του πολιτικού συστήματος είναι ζήτημα που αφορά εξ΄ορισμού την κοινωνία. Μόνον εάν οι αλλαγές γίνουν κτήμα της κοινωνίας και ικανοποιήσουν το εκπεφρασμένο αίτημά της για ριζικές αλλαγές θα αναζωογονήσουν την δημόσια σφαίρα και την πολιτική ζωή.
Το πολιτικό σύστημα δεν θα εξυγιανθεί μόνο μέσα από θεσμικές αλλαγές αν δεν υπάρξουν πράξεις που θα δείχνουν αναστροφή πορείας σε κρίσιμα θέματα. Πυγμή σε ό,τι παραβιάζει το δημόσιο συμφέρον. Να προχωρήσει ο έλεγχος του «πόθεν έσχες». Να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή. Να εξαλειφθούν τα κυκλώματα διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις και στις δημόσιες δαπάνες.
Πολλές φορές η ιστορία έχει δείξει πως, σε περιόδους κρίσης, εμφανίζονται αυταρχικές επιλογές. Εμείς, στον αντίποδα, διεκδικούμε τη διεύρυνση της δημοκρατίας, την ισχυροποίηση των θεσμών, την αναδιάταξη της διοίκησης, την προστασία των δικαιωμάτων.
Αυτή είναι η δική μας πρόταση και διεκδίκηση››.
