‹‹…Απεδείχθη ότι δεν υπάρχει στην πραγματικότητα
άλλο στήριγμα για την Κύπρο από την Ελλάδα,
έστω από την Ελλάδα της κρίσης
Δυστυχώς, ούτε η Ευρώπη, ούτε οι ΗΠΑ,
ούτε η Ρωσία, ούτε οι περιφερειακοί εταίροι
μπορούν να παίξουν το ρόλο
που παίζει ο ενωμένος ελληνισμός…››
Ολόκληρη η ομιλία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελου Βενιζέλου, στη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του Κινήματος, έχει ως εξής:
‹‹Όλος ο ελληνικός λαός, φίλες και φίλοι, παρακολουθεί με μεγάλη αγωνία αυτά που συμβαίνουν στην Κύπρο. Η σκέψη μας και η ψυχή μας βρίσκονται στη Μεγαλόνησο. Αγωνιούμε, στηρίζουμε, ελπίζουμε και ξέρουμε ότι οι αστείρευτες δυνάμεις του ελληνισμού θα εμφανιστούν και πάλι για να δώσουν λύση σε μια κατάσταση που φαίνεται απολύτως αδιέξοδη.
Δυστυχώς, τις τελευταίες μέρες η κατάσταση στην Κύπρο φάνηκε να εξελίσσεται από το κακό στο χειρότερο.
Όπως ξέρετε, στηρίξαμε το ουσιαστικά ομόφωνο Όχι της κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων στο πρώτο σχέδιο που προέβλεπε κούρεμα και για τις ασφαλισμένες καταθέσεις έως 100.000 ευρώ.
Ούτως ή άλλως, στηρίζουμε για λόγους εθνικούς και θεσμικούς, όλες τις αποφάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, των αρμοδίων οργάνων, του Προέδρου και της Βουλής, ιδίως όταν αυτές είναι ομόφωνες, ή ευρείας συναίνεσης.
Επίσης, έπρεπε να στηρίξουμε, για λόγους ισορροπίας των ευρωπαϊκών θεσμών και της ευρωπαϊκής οικονομίας, την απόρριψη μιας λύσης που έθετε υπό αμφισβήτηση ακόμη και τις εγγυημένες καταθέσεις, έως το όριο των 100.000 ευρώ. Μια πανευρωπαϊκή εγγύηση που ισχύει από το 2008 και είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την πίστη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Επίσης, πρέπει να σας πω ότι στηρίξαμε -γιατί από τις επαφές που είχαμε με όλα τα κυπριακά κόμματα, είχαμε σχηματίσει την εντύπωση ότι μπορούν να επεξεργαστούν ένα εναλλακτικό σχέδιο- ένα πλάνο Β, κατά βάση σε σχέση με τη Ρωσία, λόγω των μικρών, σε απόλυτους αριθμούς, μεγεθών της κυπριακής οικονομίας και λόγω των προνομιακών ιστορικών σχέσεων της Κύπρου με τη Ρωσία.
Επίσης, στηρίξαμε την απορριπτική απόφαση της κυπριακής Βουλής για το πρώτο σχέδιο, γιατί είχε διασφαλιστεί ούτως ή άλλως η στεγανοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, σε συμφωνία με την Κύπρο. Η στεγανοποίηση αυτή έχει τεράστια σημασία για την ελληνική οικονομία, γιατί τώρα είναι η κρίσιμη φάση για τη μετάβαση από τη μακροχρόνια σωρευτική ύφεση, σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τώρα έχει πολύ μεγάλη σημασία στην Ελλάδα ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης και αισιοδοξίας και αυτό δεν πρέπει να διαταραχθεί λόγω εξελίξεων στην Κύπρο ή αλλού, γιατί η Ελλάδα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να στηρίξει και τον εαυτό της και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Απεδείχθη ότι δεν υπάρχει στην πραγματικότητα άλλο στήριγμα για την Κύπρο από την Ελλάδα, έστω από την Ελλάδα της κρίσης. Δυστυχώς, ούτε η Ευρώπη, ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία, ούτε οι περιφερειακοί εταίροι μπορούν να παίξουν το ρόλο που παίζει ο ενωμένος ελληνισμός.
Οι ευθύνες της Ευρωζώνης ως προς την κακή διαχείριση, τη μυωπική διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο είναι προφανείς. Αναφέρομαι στις ευθύνες της Ευρωζώνης. Ξέρουμε τους συσχετισμούς, ξέρουμε τον κεντρικό και καθοριστικό ρόλο της Γερμανίας, αλλά είναι λάθος να αποδίδουμε τις ευθύνες μόνο στη Γερμανία, μόνο στη γερμανική κυβέρνηση.
Υπάρχει ενιαία στάση του γερμανικού πολιτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης και της αντιπολίτευσης. Υπάρχει ενιαία στάση του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης και τελικά ενιαία στάση όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, βόρειων και νότιων, μικρών και μεγάλων, δημοσιονομικά ενάρετων αλλά και δημοσιονομικά σε καθεστώς επιτήρησης και προσαρμογής. Και νομίζω ότι πιο χαρακτηριστική απ’ όλες τις άλλες στάσεις, είναι η στάση της γαλλικής κυβέρνησης που στήριξε αναφανδόν τη γερμανική πρόταση στα θέματα αυτά.
Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, φίλες και φίλοι. Ο ευρωπαϊκός νότος, η περιφέρεια της Ευρωζώνης, βρίσκεται σε τραγική κατάσταση. Αυτό δεν αφορά μόνο χώρες σε πρόγραμμα, όπως η Ελλάδα, ή η Πορτογαλία, αλλά και χώρες που είναι σχεδόν σε πρόγραμμα, όπως η Ισπανία, χώρες που είναι σε ένα πρόγραμμα χωρίς παροχές, όπως η Ιταλία, χώρες οι οποίες δεν ανήκουν στο νότο, αλλά ανήκουν στην περιφέρεια της Ευρωζώνης, όπως είναι για παράδειγμα η Σλοβενία.
Η στρατηγική που ακολουθείται είναι άκρως επικίνδυνη. Οι δηλώσεις, οι διαψεύσεις και οι επαναλαμβανόμενες τελικά υπενθυμίσεις των θέσεων του προέδρου του Eurogroup του κ. Ντάισελμπλουμ, προκαλούν ευρύτατη ανησυχία.
Αντιλαμβανόμαστε τους λόγους για τους οποίους αντέδρασε έντονα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Περιμέναμε και περιμένουμε μια διαφορετική αντίδραση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν μπορεί να διατηρηθεί καθόλου η αβεβαιότητα σε σχέση με το ευρωπαϊκό Τραπεζικό σύστημα.
Η θεωρία ότι υπάρχουν τράπεζες ασφαλείς και τράπεζες επισφαλείς, είναι επικίνδυνη και εξοντωτική για την περιφέρεια της Ευρωζώνης. Αναπαράγει και διευρύνει διαρθρωτικές ανισότητες οι οποίες δεν λειτουργούν μόνο δημοσιονομικά και χρηματοοικονομικά, αλλά λειτουργούν αναπτυξιακά και κοινωνικά.
Εάν εμπεδωθεί μια κατάσταση που λέει ότι κάποιες χώρες δανείζονται ως χώρες για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους τους πάρα πολύ φθηνά και άλλες πάρα πολύ ακριβά, ή καθόλου, ότι κάποιες τράπεζες σε κάποιες χώρες είναι ασφαλείς και κάποιες τράπεζες σε άλλες χώρες είναι επισφαλείς, τότε οδηγούμαστε στην πραγματικότητα στην άρση των θεμελίων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και του κοινού νομίσματος.
Δεν αξίζει αυτή η τύχη στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δεν αξίζει αυτή η τύχη στο μεγάλο εγχείρημα του κοινού νομίσματος. Όλα αυτά είναι εκδηλώσεις ενός ρητού ή υπολανθάνοντος οικονομικού εθνικισμού, όλα αυτά βασίζονται σε μια κυνική αντίληψη των ευρωπαϊκών συσχετισμών. Δεν οδηγούν πουθενά. Και δεν οδηγούν πουθενά γιατί δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της κοινοτικής αλληλεγγύης, με την έννοια της σύγκλισης, δηλαδή, στην πραγματικότητα, δεν έχουν καμία σχέση με τις μεγάλες επιλογές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η Ευρωζώνη αντί να υπερβεί τη στρατηγική της κρίσης, δυστυχώς την ανακυκλώνει, την αναπαράγει, την αναρριπίζει. Και αυτό τελικά το πληρώνουν πάντα οι πιο αδύναμοι κρίκοι της ευρωπαϊκής αλυσίδας.
Θέλουμε πάντα οι Ευρωπαίοι δημοκράτες και σοσιαλιστές, το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, να παίζει σημαντικό ρόλο. Μπορεί να παίξει ρόλο. Δυστυχώς, δεν παίζει το ρόλο που μπορεί και που θέλουμε να παίξει. Υπάρχουν ευρωπαϊκές προσωπικότητες που ανήκουν στο Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα, που ανήκουν στη Χριστιανοδημοκρατική παράδοση, που αντιλαμβάνονται την κατάσταση και μιλούν με θάρρος. Αναφέρομαι χαρακτηριστικά στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Και υπάρχουν στελέχη ευρωπαϊκών Σοσιαλιστικών, Σοσιαλδημοκρατικών, Εργατικών κομμάτων που στην πραγματικότητα γίνονται οι κήρυκες μιας συντηρητικής, βαθιά νεοφιλελεύθερης προσέγγισης που δεν έχει κανένα σοσιαλιστικό χαρακτηριστικό.
Εμείς θέλουμε οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές να παίξουν το ρόλο τους, όχι μόνο στις χώρες του νότου, αλλά σε όλες τις χώρες μέσω των σοσιαλιστικών, ή σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Να παίξουν το ρόλο τους.
Σε 14 μήνες έχουμε εκλογές για την ανάδειξη Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τα πολιτικά κόμματα, οι μεγάλες πολιτικές οικογένειες, ιδίως το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα θα αναδείξουν τους υποψήφιους προέδρους τους για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο σοσιαλιστής υποψήφιος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αυτός που θα αντιπαρατεθεί στον κ. Μπαρόζο, ή σε όποιον αναδείξει ως υποψήφιος το Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα, πρέπει να είναι σε θέση να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα.
Το ΠΑΣΟΚ, παρά τις μειωμένες δυνάμεις του, ως κόμμα που στηρίζει μια δύσκολη κατάσταση στην Ελλάδα, τη σταθερότητα της χώρας, δικαιούται και οφείλει να πάρει πρωτοβουλίες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και θα πάρουμε τις επόμενες μέρες, τις επόμενες εβδομάδες μέχρι τον Ιούνιο τις πρωτοβουλίες αυτές σε σειρά συναντήσεων που θα γίνουν και στο εξωτερικό και στην Ελλάδα με όλο το φάσμα των κομμάτων. Όχι μόνο με τα κόμματα του νότου, όχι μόνο με τα κόμματα των χωρών που είναι σε κρίση, αλλά με όλα τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που οφείλουν να σκεφτούν αξιακά, διορατικά, να υπερβούν τους οικονομικούς εθνικισμούς και τις αγκυλώσεις, τη μονόδρομη αυτή σκέψη, τη μονοδιάστατη σκέψη που κυριαρχεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην περίπτωση της Κύπρου, αυτό φάνηκε πάρα πολύ καθαρά. Πολλοί λένε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας ζήσαμε το κούρεμα των ομολόγων με επιπτώσεις στους ομολογιούχους. Και στην περίπτωση της Κύπρου το κούρεμα των καταθέσεων. Και αμφισβητήθηκαν έτσι δυο σταθερές: τα ομόλογα και οι καταθέσεις. Δεν είναι έτσι.
Οι διευθετήσεις στην παγκόσμια αγορά ομολόγων είναι κάτι το εξαιρετικά συνηθισμένο. Οι ρήτρες της συλλογικής δράσης, σύμφωνα με τις οποίες αποφασίζει η πλειοψηφία των ομολογιούχων πώς θα χειριστεί μια αναδιάρθρωση χρέους, είναι κάτι εξαιρετικά συνηθισμένο. Ισχύει στο αμερικανικό δίκαιο, ισχύει στο αγγλικό δίκαιο. Είναι μια πρακτική η οποία ακολουθείται διεθνώς. Απλώς στην Ελλάδα εφαρμόστηκε σε πάρα πολύ μεγάλη έκταση λόγω του όγκου της ελληνικής οικονομίας και λόγω του όγκου του ελληνικού δημοσίου χρέους. Αυτό που έγινε όμως, έγινε με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έγινε σε συμφωνία με τον διεθνή ιδιωτικό τομέα, έγινε πολύ προσεκτικά, έγινε σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία που διείπε τα ομόλογα και ήταν κάτι το οποίο έχει ενσωματωθεί εδώ και πάρα πολύ καιρό στο Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.
Δεν είναι το ίδιο οι καταθέσεις. Στις καταθέσεις πρέπει να επανέλθουμε οπωσδήποτε στην πρόταση που είχε διατυπώσει ο Μάριο Μόντι για ένα πανευρωπαϊκό μηχανισμό εγγύησης καταθέσεων. Εάν δεν ισχύσει πανευρωπαϊκή εγγύηση και πανευρωπαϊκός μηχανισμός, θα υπάρχει δυστυχώς πάντα μια υποψία. Θα υπάρχει πάντα μία εγγενής ανισότητα. Θα υπάρχει ένα διαρθρωτικό ελάττωμα. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο αναπτυξιακά αλλά και χρηματοοικονομικά πλεονάσματα θα μεταφέρονται από την περιφέρεια στο επίκεντρο της Ευρωζώνης, στον σκληρό πυρήνα και αυτό στην πραγματικότητα, όπως είπα, θέτει υπό αμφισβήτηση την ίδια την αντίληψη και τη φιλοσοφία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Βεβαίως, έχω καλέσει -και το επαναλαμβάνω και σήμερα αυτό- τις πολιτικές δυνάμεις της Κύπρου με τον δικό τους τρόπο, με τον δικό τους ρυθμό, να αξιολογήσουν τους χειρισμούς και της τελευταίας φάσης και όλης της περιόδου της κρίσης.
Η κρίση έχει ξεσπάσει διεθνώς από το 2007. Είναι απολύτως ορατή στην Ευρώπη από το 2008. Η Ελλάδα βιώνει την κρίση από το 2010. Είναι σε πρόγραμμα από τον Μάιο του 2010. Υπήρχε το χρονικό περιθώριο όλοι μας να σκεφτούμε πολλά πράγματα σε σχέση με την Κύπρο.
Όταν επισκέφθηκα το Βερολίνο πριν από μερικές εβδομάδες σχημάτισα την εντύπωση ότι επίκειται μία πανταχόθεν επίθεση κατά της Κύπρου σε σχέση με το οικονομικό της μοντέλο, το επιχειρηματικό της μοντέλο, το χρηματοοικονομικό της μοντέλο και είχα την ευκαιρία να μιλήσω με πάρα πολλούς παράγοντες της κυπριακής πολιτικής ζωής για το ζήτημα αυτό.
Η Κύπρος η ίδια ξέρει πολύ καλά ότι είναι εκτός αγορών και δεν μπορεί να δανειστεί ως κράτος από το 2011. Άρα, πρέπει να κάνουμε μία αποτίμηση όλης αυτής της περιόδου.
Είναι επίσης προφανές ότι για όλα τα προβλήματα που εμπεριείχε το αρχικό σχέδιο που απορρίφθηκε από την Κυπριακή Βουλή, η ευθύνη ανήκει στην Ευρωζώνη και στο Eurogroup που αποδέχθηκε ένα σχήμα το οποίο στην πραγματικότητα ήταν αντίθετο με τις ευρωπαϊκές αντιλήψεις, ήταν βλαπτικό για την Ευρωζώνη και αυτό το λέει τώρα το Eurogroup, ενώ έπρεπε να το είχε αντιληφθεί και να το έχει πει από την πρώτη στιγμή.
Πρέπει επίσης να αντλήσουμε τα διδάγματά μας από την ευκολία με την οποία γίνονται πολλές φορές εκτιμήσεις για διεθνοπολιτικές δυνατότητες ή για εναλλακτικές λύσεις που νομίζουν κάποιοι ότι υπάρχουν, αλλά δεν υπάρχουν δυστυχώς.
Η Ευρώπη φάνηκε για μια ακόμη φορά ανίκανη να αντιληφθεί τη διεθνοπολιτική διάσταση του Κυπριακού. Αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει την Κύπρο ως τραπεζικό σύστημα, ως μοντέλο οικονομικής οργάνωσης, ως ένα κράτος μέλος της Ευρωζώνης. Δεν αντιλαμβάνεται πόσο κρίσιμη είναι η Κύπρος γεωπολιτικά στο σημείο που βρίσκεται ως προκεχωρημένο ευρωπαϊκό φυλάκιο μέσα στο χώρο της Μέσης Ανατολής.
Εμείς όμως καταγράψαμε τη στάση της Ρωσίας όχι μόνο στα οικονομικά αλλά και στα διεθνοπολιτικά θέματα σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα, την ΑΟΖ, την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων. Καταγράψαμε τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών σε σχέση με την ανάγκη συνολικής διευθέτησης. Καταγράψαμε την παρέμβαση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών ώστε να επέλθει προσέγγιση και συμφιλίωση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας.
Αντιλαμβανόμαστε τα όρια μιας εταιρικής σχέση με το Ισραήλ στην οποία αποδίδουμε πολύ μεγάλη σημασία, αλλά θα ήταν αφελές αυτό να το δει κανείς ανεξάρτητα από το ευρύτερο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και από την ευρύτερη θεώρηση του συσχετισμού των δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Μας διδάσκει πολλά η κυπριακή εμπειρία και σε διεθνοπολιτικό επίπεδο και για την Κύπρο και για την Ελλάδα.
Πρέπει, επίσης, να αντιληφθούμε ότι το χτύπημα του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου και πιο συγκεκριμένα του χρηματοοικονομικού της μοντέλου, ναι, μπορεί να επεκταθεί και στο σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν παρακολουθήσετε με προσοχή το πώς εξελίσσεται ο διάλογος μεταξύ Γερμανών και Λουξεμβούργιων πολιτικών, θα αντιληφθείτε πόσο έντονη μπορεί να γίνει η κατάσταση και ποιες διαστάσεις μπορεί να προσλάβει η κρίση, όταν θίγονται τόσο μεγάλα συμφέροντα, τα οποία βρίσκονται μέσα στον πυρήνα της Ευρωζώνης.
Προσφέρουν βεβαίως πάρα πολύ κακή υπηρεσία οι θαυμαστές, οι θιασώτες της θεωρίας της συνομωσίας στην Ελλάδα και κάποιοι στην Κύπρο. Αλλά εγώ αναφέρομαι αυτή τη στιγμή στις ελλαδικές πολιτικές δυνάμεις, οι οποίοι ούτε λίγο ούτε πολύ προσπαθούν να βρουν την ευθύνη για τις εξελίξεις στην Κύπρο, στην Ελλάδα.
Είναι πραγματικά κωμικοτραγικό, πολιτικά κόμματα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και ο νέος προνομιακός εταίρος, οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες», να μην αντιλαμβάνονται σε τι βαθμό αδιεξόδου έχουν οδηγηθεί οι πολιτικές τους σε σχέση με την Κύπρο.
Και είναι πραγματικά εξοργιστικό να διατυπώνουν πολιτικές θέσεις οι οποίες εξ αντικειμένου δίνουν οδό διαφυγής ή υπεκφυγής σε πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα και σε ανθρώπους οι οποίοι οφείλουν να απολογηθούν για τη διαχείριση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και την ανεξέλεγκτη ροή της κρίσης τα τελευταία χρόνια.
Είναι πραγματικά εξοργιστικό να ακούμε ότι για τη κρίση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος φταίει το κούρεμα, για παράδειγμα, του ελληνικού χρέους, δηλαδή το PSI. Πρέπει να ξαναπώ, για πολλοστή φορά, ότι όταν έχεις έναν τραπεζικό τομέα στην Κύπρο με 70 δισ. ευρώ σε καταθέσεις, με ένα ενεργητικό που ξεπερνάει το επταπλάσιο του ΑΕΠ, είναι αστείο να λες ότι είναι πρόβλημα η κατοχή 5 δισ. ευρώ ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου.
Έχει σκεφτεί κανείς πόσα έχει κερδίσει διαχρονικά το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου, ομολόγων και εντόκων γραμματίων;
Έχει σκεφτεί κανείς πότε και πώς αποκτήθηκαν αυτά τα ομόλογα όταν το 2009 ή το 2010 ευρωπαϊκές τράπεζες και ιδίως γερμανικές πουλούσαν τα ελληνικά ομόλογα;
Έχει σκεφτεί κανείς ότι οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών ξεκινάνε από 12 δισ. ευρώ και δυστυχώς αυξάνονται και όλη η επίπτωση από το PSI είναι 4 δισ. ευρώ, άρα λιγότερο από το 1/3;
Πού οφείλεται η επίπτωση για το υπόλοιπο, για τα υπόλοιπα 2/3 ή και περισσότερο; Μόνο τα επισφαλή δάνεια που έχουν χορηγηθεί στην Ελλάδα από κυπριακές τράπεζες ξεπερνάνε τα 8 δισ. ευρώ, το διπλάσιο της επίπτωσης του ελληνικού PSI.
Άρα, θα έπρεπε να είμαστε όλοι πολύ σοβαροί, πολύ προσεκτικοί και πολύ καλά εστιασμένοι στην ουσία του θέματος.
Υπάρχουν σκέψεις ότι θα έπρεπε να εξαιρεθούν οι κυπριακές τράπεζες από το PSI. Εξαιρέθηκαν οι ελληνικές; Εξαιρέθηκαν οι τράπεζες οποιασδήποτε χώρας; Εξαιρέθηκε οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, οποιαδήποτε ασφαλιστική εταιρεία σε όλο τον κόσμο; Μόνο ελάχιστα κερδοσκοπικά funds τα οποία έτυχε να έχουν λίγα ομόλογα διεπόμενα από το Αγγλικό Δίκαιο. Δεν εξαιρέθηκε κανείς που διεπόταν από το Ελληνικό Δίκαιο.
Εδώ δεν μπορέσαμε να εξαιρέσουμε ιδιώτες ομολογιούχους, αποταμιευτές που είχαν ομόλογα μάλιστα λιγότερα από 100.000 ευρώ, στο όριο των εγγυημένων καταθέσεων, κι αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει οπωσδήποτε κάποια στιγμή, το ταχύτερο, να το αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτεία. Πώς ήταν δυνατόν να λέμε ότι θα εξαιρέσουμε ένα τόσο εύρωστο τραπεζικό σύστημα με τόσο μεγάλα μεγέθη;
Είναι δυνατόν να διατυπώνει πολιτικό κόμμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, αντίρρηση για τη μεταφορά των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Τράπεζα Πειραιώς με το επιχείρημα ότι η Τράπεζα Πειραιώς είναι και αυτή υπό ανακεφαλαιοποίηση; Ναι είναι υπό ανακεφαλαιοποίηση. Το μετοχικό της κεφάλαιο ελέγχεται από το δημόσιο, από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα ελέγχου, στρατηγικού και διαχειριστικού, αλλά έπρεπε να στεγανοποιηθεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και έπρεπε να διευκολυνθεί και η Κύπρος στην ανακεφαλαιοποίηση, γιατί η μεταφορά των υποκαταστημάτων αυτών σημαίνει και ανάληψη της ευθύνης ανακεφαλαιοποίησης κατά βάση από την Ελλάδα.
Είναι δυνατόν να ακούμε το ανεύθυνο παιχνίδι για τυχόν έξοδο της Κύπρου από το ευρώ και να είμαστε αδρανείς; Δεν πρέπει να πούμε την πραγματικότητα ότι η σωρευτική ύφεση που έχουμε στην Ελλάδα, η δραματική ύφεση του 25% τα τρία τελευταία χρόνια θα φαίνεται ως ένα μικρό παιδικό παιχνίδι μπροστά στο δράμα της εξόδου από το ευρώ; Ο κυπριακός λαός είναι αυτός που θα αποφασίσει.
Σεβόμαστε και στηρίζουμε όλες τις αποφάσεις. Αλλά πρέπει να πούμε με ευθύτητα, με εντιμότητα, με ειλικρίνεια αυτό που πιστεύουμε, γιατί μόνο η αλήθεια, η ενότητα και η δουλειά, όπως είπα και στη δήλωσή μου, μπορεί να μας βγάλει από την περιδίνηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι περί τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτό το ετερόκλητο σχήμα της συνεργασίας με τον κ. Καμμένο και τους «Ανεξάρτητους Έλληνες», έχει υποστεί στρατηγική ήττα στην διαχείριση της υπόθεσης της Κύπρου. Έλεγα πάντοτε ότι ζούμε το βίωμα της κρίσης, της ύφεσης και της ανεργίας. Έχουμε αποφύγει το βίωμα της απόλυτης καταστροφής και δεν μπορούμε να συγκρίνουμε βίωμα με ισχυρισμούς. Τώρα το ελληνικό βίωμα μπορεί να συγκριθεί με το κυπριακό βίωμα δυστυχώς και μπορούμε να αντιληφθούμε τι σημασία έχει να είσαι υπεύθυνος, συγκεκριμένος, προνοητικός, να λαμβάνεις δύσκολες αποφάσεις, να λες την αλήθεια.
Εναλλακτική λύση δεν υπήρξε και δεν υπάρχει, γιατί αν θες να μείνεις μέσα στο ευρώ και να έχεις ως γήπεδό σου την Ευρώπη, πρέπει να αντιλαμβάνεσαι τους δύσκολους, συντηρητικούς συσχετισμούς και να αξιοποιείς τα πολύ μικρά περιθώρια που υπάρχουν. Όλα τα άλλα είναι επικίνδυνες δημαγωγίες, οι οποίες τελικά είναι εξοφλητέες άμα τη εμφανίσει.
Δεν τους έφτασε αυτό που έχει συμβεί στην Κύπρο, το οποίο δυστυχώς εξελίσσεται. Επενδύουν στην καταστροφή της Ελλάδος. Η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ και των εταίρων του είναι το καταστροφικό σενάριο στην Ελλάδα. Αυτό ο ελληνικός λαός δεν μπορεί να το ανεχτεί. Δεν μπορεί να ανέχεται ένα πολιτικό παιχνίδι που προσδοκά την άντληση πολιτικών οφελών από την καταστροφή της χώρας, γιατί περί αυτού πρόκειται.
Επαναλαμβάνω το ερώτημα που τους έχω κάνει πάμπολλες φορές στη Βουλή. Πού επενδύουν; Τι θέλουν στο βάθος της ψυχής τους; Θέλουν να πετύχει η πολιτική μας; Η χώρα να βγει από την περιδίνηση και την κρίση; Ή αυτό που προσδοκούν, αυτό που θέλουν είναι η καταστροφή; Η διάψευση της πολιτικής μας, δηλαδή η ταπείνωση της χώρας και η εξανέμιση περιουσιών, εισοδημάτων και προσδοκιών;
Δυστυχώς επενδύουν στο δεύτερο και το λένε απροκάλυπτα και είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν οποιαδήποτε θεωρία εξυπηρετεί τον καταστροφικό τους αυτό στόχο. Εδώ υπάρχει ζήτημα υπαρξιακό για την Ελλάδα. Ζήτημα υπαρξιακό για την Κύπρο. Δεν είναι δυνατόν αυτό που δεν κατάφερε ο Αττίλας να το καταφέρει η οικονομική συγκυρία και η οικονομική κρίση. Και οφείλουμε να αντιδράσουμε και θα αντιδράσουμε λέγοντας την αλήθεια.
Θεωρώ λοιπόν ότι δυστυχώς οι εξελίξεις συνιστούν μια στρατηγική δικαίωση των επιλογών μας. Δεν επιχαίρουμε, προς Θεού. Θέλουμε η Κύπρος να ξεπεράσει το πρόβλημα και είμαστε στο πλευρό των Κυπρίων. Θέλουμε η κυπριακή οικονομία να αποδείξει το δυναμισμό, την ευελιξία της, να αποκτήσει νέα προοπτική, νέο στρατηγικό ορίζοντα και μπορεί να το πετύχει αυτό.
Και θέλουμε φυσικά το ίδιο και για την Ελλάδα. Αλλά πρέπει να διδαχτούμε. Όποιος αρνείται να αντλήσει διδάγματα, τελικά δεν λέει την αλήθεια ούτε στον εαυτό του, ούτε στο λαό. Σας ευχαριστώ››.
‹‹Όλος ο ελληνικός λαός, φίλες και φίλοι, παρακολουθεί με μεγάλη αγωνία αυτά που συμβαίνουν στην Κύπρο. Η σκέψη μας και η ψυχή μας βρίσκονται στη Μεγαλόνησο. Αγωνιούμε, στηρίζουμε, ελπίζουμε και ξέρουμε ότι οι αστείρευτες δυνάμεις του ελληνισμού θα εμφανιστούν και πάλι για να δώσουν λύση σε μια κατάσταση που φαίνεται απολύτως αδιέξοδη.
Δυστυχώς, τις τελευταίες μέρες η κατάσταση στην Κύπρο φάνηκε να εξελίσσεται από το κακό στο χειρότερο.
Όπως ξέρετε, στηρίξαμε το ουσιαστικά ομόφωνο Όχι της κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων στο πρώτο σχέδιο που προέβλεπε κούρεμα και για τις ασφαλισμένες καταθέσεις έως 100.000 ευρώ.
Ούτως ή άλλως, στηρίζουμε για λόγους εθνικούς και θεσμικούς, όλες τις αποφάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, των αρμοδίων οργάνων, του Προέδρου και της Βουλής, ιδίως όταν αυτές είναι ομόφωνες, ή ευρείας συναίνεσης.
Επίσης, έπρεπε να στηρίξουμε, για λόγους ισορροπίας των ευρωπαϊκών θεσμών και της ευρωπαϊκής οικονομίας, την απόρριψη μιας λύσης που έθετε υπό αμφισβήτηση ακόμη και τις εγγυημένες καταθέσεις, έως το όριο των 100.000 ευρώ. Μια πανευρωπαϊκή εγγύηση που ισχύει από το 2008 και είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την πίστη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Επίσης, πρέπει να σας πω ότι στηρίξαμε -γιατί από τις επαφές που είχαμε με όλα τα κυπριακά κόμματα, είχαμε σχηματίσει την εντύπωση ότι μπορούν να επεξεργαστούν ένα εναλλακτικό σχέδιο- ένα πλάνο Β, κατά βάση σε σχέση με τη Ρωσία, λόγω των μικρών, σε απόλυτους αριθμούς, μεγεθών της κυπριακής οικονομίας και λόγω των προνομιακών ιστορικών σχέσεων της Κύπρου με τη Ρωσία.
Επίσης, στηρίξαμε την απορριπτική απόφαση της κυπριακής Βουλής για το πρώτο σχέδιο, γιατί είχε διασφαλιστεί ούτως ή άλλως η στεγανοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, σε συμφωνία με την Κύπρο. Η στεγανοποίηση αυτή έχει τεράστια σημασία για την ελληνική οικονομία, γιατί τώρα είναι η κρίσιμη φάση για τη μετάβαση από τη μακροχρόνια σωρευτική ύφεση, σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τώρα έχει πολύ μεγάλη σημασία στην Ελλάδα ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης και αισιοδοξίας και αυτό δεν πρέπει να διαταραχθεί λόγω εξελίξεων στην Κύπρο ή αλλού, γιατί η Ελλάδα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να στηρίξει και τον εαυτό της και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Απεδείχθη ότι δεν υπάρχει στην πραγματικότητα άλλο στήριγμα για την Κύπρο από την Ελλάδα, έστω από την Ελλάδα της κρίσης. Δυστυχώς, ούτε η Ευρώπη, ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία, ούτε οι περιφερειακοί εταίροι μπορούν να παίξουν το ρόλο που παίζει ο ενωμένος ελληνισμός.
Οι ευθύνες της Ευρωζώνης ως προς την κακή διαχείριση, τη μυωπική διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο είναι προφανείς. Αναφέρομαι στις ευθύνες της Ευρωζώνης. Ξέρουμε τους συσχετισμούς, ξέρουμε τον κεντρικό και καθοριστικό ρόλο της Γερμανίας, αλλά είναι λάθος να αποδίδουμε τις ευθύνες μόνο στη Γερμανία, μόνο στη γερμανική κυβέρνηση.
Υπάρχει ενιαία στάση του γερμανικού πολιτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης και της αντιπολίτευσης. Υπάρχει ενιαία στάση του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης και τελικά ενιαία στάση όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, βόρειων και νότιων, μικρών και μεγάλων, δημοσιονομικά ενάρετων αλλά και δημοσιονομικά σε καθεστώς επιτήρησης και προσαρμογής. Και νομίζω ότι πιο χαρακτηριστική απ’ όλες τις άλλες στάσεις, είναι η στάση της γαλλικής κυβέρνησης που στήριξε αναφανδόν τη γερμανική πρόταση στα θέματα αυτά.
Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, φίλες και φίλοι. Ο ευρωπαϊκός νότος, η περιφέρεια της Ευρωζώνης, βρίσκεται σε τραγική κατάσταση. Αυτό δεν αφορά μόνο χώρες σε πρόγραμμα, όπως η Ελλάδα, ή η Πορτογαλία, αλλά και χώρες που είναι σχεδόν σε πρόγραμμα, όπως η Ισπανία, χώρες που είναι σε ένα πρόγραμμα χωρίς παροχές, όπως η Ιταλία, χώρες οι οποίες δεν ανήκουν στο νότο, αλλά ανήκουν στην περιφέρεια της Ευρωζώνης, όπως είναι για παράδειγμα η Σλοβενία.
Η στρατηγική που ακολουθείται είναι άκρως επικίνδυνη. Οι δηλώσεις, οι διαψεύσεις και οι επαναλαμβανόμενες τελικά υπενθυμίσεις των θέσεων του προέδρου του Eurogroup του κ. Ντάισελμπλουμ, προκαλούν ευρύτατη ανησυχία.
Αντιλαμβανόμαστε τους λόγους για τους οποίους αντέδρασε έντονα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Περιμέναμε και περιμένουμε μια διαφορετική αντίδραση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν μπορεί να διατηρηθεί καθόλου η αβεβαιότητα σε σχέση με το ευρωπαϊκό Τραπεζικό σύστημα.
Η θεωρία ότι υπάρχουν τράπεζες ασφαλείς και τράπεζες επισφαλείς, είναι επικίνδυνη και εξοντωτική για την περιφέρεια της Ευρωζώνης. Αναπαράγει και διευρύνει διαρθρωτικές ανισότητες οι οποίες δεν λειτουργούν μόνο δημοσιονομικά και χρηματοοικονομικά, αλλά λειτουργούν αναπτυξιακά και κοινωνικά.
Εάν εμπεδωθεί μια κατάσταση που λέει ότι κάποιες χώρες δανείζονται ως χώρες για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους τους πάρα πολύ φθηνά και άλλες πάρα πολύ ακριβά, ή καθόλου, ότι κάποιες τράπεζες σε κάποιες χώρες είναι ασφαλείς και κάποιες τράπεζες σε άλλες χώρες είναι επισφαλείς, τότε οδηγούμαστε στην πραγματικότητα στην άρση των θεμελίων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και του κοινού νομίσματος.
Δεν αξίζει αυτή η τύχη στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δεν αξίζει αυτή η τύχη στο μεγάλο εγχείρημα του κοινού νομίσματος. Όλα αυτά είναι εκδηλώσεις ενός ρητού ή υπολανθάνοντος οικονομικού εθνικισμού, όλα αυτά βασίζονται σε μια κυνική αντίληψη των ευρωπαϊκών συσχετισμών. Δεν οδηγούν πουθενά. Και δεν οδηγούν πουθενά γιατί δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της κοινοτικής αλληλεγγύης, με την έννοια της σύγκλισης, δηλαδή, στην πραγματικότητα, δεν έχουν καμία σχέση με τις μεγάλες επιλογές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η Ευρωζώνη αντί να υπερβεί τη στρατηγική της κρίσης, δυστυχώς την ανακυκλώνει, την αναπαράγει, την αναρριπίζει. Και αυτό τελικά το πληρώνουν πάντα οι πιο αδύναμοι κρίκοι της ευρωπαϊκής αλυσίδας.
Θέλουμε πάντα οι Ευρωπαίοι δημοκράτες και σοσιαλιστές, το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, να παίζει σημαντικό ρόλο. Μπορεί να παίξει ρόλο. Δυστυχώς, δεν παίζει το ρόλο που μπορεί και που θέλουμε να παίξει. Υπάρχουν ευρωπαϊκές προσωπικότητες που ανήκουν στο Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα, που ανήκουν στη Χριστιανοδημοκρατική παράδοση, που αντιλαμβάνονται την κατάσταση και μιλούν με θάρρος. Αναφέρομαι χαρακτηριστικά στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Και υπάρχουν στελέχη ευρωπαϊκών Σοσιαλιστικών, Σοσιαλδημοκρατικών, Εργατικών κομμάτων που στην πραγματικότητα γίνονται οι κήρυκες μιας συντηρητικής, βαθιά νεοφιλελεύθερης προσέγγισης που δεν έχει κανένα σοσιαλιστικό χαρακτηριστικό.
Εμείς θέλουμε οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές να παίξουν το ρόλο τους, όχι μόνο στις χώρες του νότου, αλλά σε όλες τις χώρες μέσω των σοσιαλιστικών, ή σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Να παίξουν το ρόλο τους.
Σε 14 μήνες έχουμε εκλογές για την ανάδειξη Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τα πολιτικά κόμματα, οι μεγάλες πολιτικές οικογένειες, ιδίως το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα θα αναδείξουν τους υποψήφιους προέδρους τους για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο σοσιαλιστής υποψήφιος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αυτός που θα αντιπαρατεθεί στον κ. Μπαρόζο, ή σε όποιον αναδείξει ως υποψήφιος το Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα, πρέπει να είναι σε θέση να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα.
Το ΠΑΣΟΚ, παρά τις μειωμένες δυνάμεις του, ως κόμμα που στηρίζει μια δύσκολη κατάσταση στην Ελλάδα, τη σταθερότητα της χώρας, δικαιούται και οφείλει να πάρει πρωτοβουλίες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και θα πάρουμε τις επόμενες μέρες, τις επόμενες εβδομάδες μέχρι τον Ιούνιο τις πρωτοβουλίες αυτές σε σειρά συναντήσεων που θα γίνουν και στο εξωτερικό και στην Ελλάδα με όλο το φάσμα των κομμάτων. Όχι μόνο με τα κόμματα του νότου, όχι μόνο με τα κόμματα των χωρών που είναι σε κρίση, αλλά με όλα τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που οφείλουν να σκεφτούν αξιακά, διορατικά, να υπερβούν τους οικονομικούς εθνικισμούς και τις αγκυλώσεις, τη μονόδρομη αυτή σκέψη, τη μονοδιάστατη σκέψη που κυριαρχεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην περίπτωση της Κύπρου, αυτό φάνηκε πάρα πολύ καθαρά. Πολλοί λένε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας ζήσαμε το κούρεμα των ομολόγων με επιπτώσεις στους ομολογιούχους. Και στην περίπτωση της Κύπρου το κούρεμα των καταθέσεων. Και αμφισβητήθηκαν έτσι δυο σταθερές: τα ομόλογα και οι καταθέσεις. Δεν είναι έτσι.
Οι διευθετήσεις στην παγκόσμια αγορά ομολόγων είναι κάτι το εξαιρετικά συνηθισμένο. Οι ρήτρες της συλλογικής δράσης, σύμφωνα με τις οποίες αποφασίζει η πλειοψηφία των ομολογιούχων πώς θα χειριστεί μια αναδιάρθρωση χρέους, είναι κάτι εξαιρετικά συνηθισμένο. Ισχύει στο αμερικανικό δίκαιο, ισχύει στο αγγλικό δίκαιο. Είναι μια πρακτική η οποία ακολουθείται διεθνώς. Απλώς στην Ελλάδα εφαρμόστηκε σε πάρα πολύ μεγάλη έκταση λόγω του όγκου της ελληνικής οικονομίας και λόγω του όγκου του ελληνικού δημοσίου χρέους. Αυτό που έγινε όμως, έγινε με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έγινε σε συμφωνία με τον διεθνή ιδιωτικό τομέα, έγινε πολύ προσεκτικά, έγινε σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία που διείπε τα ομόλογα και ήταν κάτι το οποίο έχει ενσωματωθεί εδώ και πάρα πολύ καιρό στο Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.
Δεν είναι το ίδιο οι καταθέσεις. Στις καταθέσεις πρέπει να επανέλθουμε οπωσδήποτε στην πρόταση που είχε διατυπώσει ο Μάριο Μόντι για ένα πανευρωπαϊκό μηχανισμό εγγύησης καταθέσεων. Εάν δεν ισχύσει πανευρωπαϊκή εγγύηση και πανευρωπαϊκός μηχανισμός, θα υπάρχει δυστυχώς πάντα μια υποψία. Θα υπάρχει πάντα μία εγγενής ανισότητα. Θα υπάρχει ένα διαρθρωτικό ελάττωμα. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο αναπτυξιακά αλλά και χρηματοοικονομικά πλεονάσματα θα μεταφέρονται από την περιφέρεια στο επίκεντρο της Ευρωζώνης, στον σκληρό πυρήνα και αυτό στην πραγματικότητα, όπως είπα, θέτει υπό αμφισβήτηση την ίδια την αντίληψη και τη φιλοσοφία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Βεβαίως, έχω καλέσει -και το επαναλαμβάνω και σήμερα αυτό- τις πολιτικές δυνάμεις της Κύπρου με τον δικό τους τρόπο, με τον δικό τους ρυθμό, να αξιολογήσουν τους χειρισμούς και της τελευταίας φάσης και όλης της περιόδου της κρίσης.
Η κρίση έχει ξεσπάσει διεθνώς από το 2007. Είναι απολύτως ορατή στην Ευρώπη από το 2008. Η Ελλάδα βιώνει την κρίση από το 2010. Είναι σε πρόγραμμα από τον Μάιο του 2010. Υπήρχε το χρονικό περιθώριο όλοι μας να σκεφτούμε πολλά πράγματα σε σχέση με την Κύπρο.
Όταν επισκέφθηκα το Βερολίνο πριν από μερικές εβδομάδες σχημάτισα την εντύπωση ότι επίκειται μία πανταχόθεν επίθεση κατά της Κύπρου σε σχέση με το οικονομικό της μοντέλο, το επιχειρηματικό της μοντέλο, το χρηματοοικονομικό της μοντέλο και είχα την ευκαιρία να μιλήσω με πάρα πολλούς παράγοντες της κυπριακής πολιτικής ζωής για το ζήτημα αυτό.
Η Κύπρος η ίδια ξέρει πολύ καλά ότι είναι εκτός αγορών και δεν μπορεί να δανειστεί ως κράτος από το 2011. Άρα, πρέπει να κάνουμε μία αποτίμηση όλης αυτής της περιόδου.
Είναι επίσης προφανές ότι για όλα τα προβλήματα που εμπεριείχε το αρχικό σχέδιο που απορρίφθηκε από την Κυπριακή Βουλή, η ευθύνη ανήκει στην Ευρωζώνη και στο Eurogroup που αποδέχθηκε ένα σχήμα το οποίο στην πραγματικότητα ήταν αντίθετο με τις ευρωπαϊκές αντιλήψεις, ήταν βλαπτικό για την Ευρωζώνη και αυτό το λέει τώρα το Eurogroup, ενώ έπρεπε να το είχε αντιληφθεί και να το έχει πει από την πρώτη στιγμή.
Πρέπει επίσης να αντλήσουμε τα διδάγματά μας από την ευκολία με την οποία γίνονται πολλές φορές εκτιμήσεις για διεθνοπολιτικές δυνατότητες ή για εναλλακτικές λύσεις που νομίζουν κάποιοι ότι υπάρχουν, αλλά δεν υπάρχουν δυστυχώς.
Η Ευρώπη φάνηκε για μια ακόμη φορά ανίκανη να αντιληφθεί τη διεθνοπολιτική διάσταση του Κυπριακού. Αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει την Κύπρο ως τραπεζικό σύστημα, ως μοντέλο οικονομικής οργάνωσης, ως ένα κράτος μέλος της Ευρωζώνης. Δεν αντιλαμβάνεται πόσο κρίσιμη είναι η Κύπρος γεωπολιτικά στο σημείο που βρίσκεται ως προκεχωρημένο ευρωπαϊκό φυλάκιο μέσα στο χώρο της Μέσης Ανατολής.
Εμείς όμως καταγράψαμε τη στάση της Ρωσίας όχι μόνο στα οικονομικά αλλά και στα διεθνοπολιτικά θέματα σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα, την ΑΟΖ, την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων. Καταγράψαμε τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών σε σχέση με την ανάγκη συνολικής διευθέτησης. Καταγράψαμε την παρέμβαση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών ώστε να επέλθει προσέγγιση και συμφιλίωση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας.
Αντιλαμβανόμαστε τα όρια μιας εταιρικής σχέση με το Ισραήλ στην οποία αποδίδουμε πολύ μεγάλη σημασία, αλλά θα ήταν αφελές αυτό να το δει κανείς ανεξάρτητα από το ευρύτερο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και από την ευρύτερη θεώρηση του συσχετισμού των δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Μας διδάσκει πολλά η κυπριακή εμπειρία και σε διεθνοπολιτικό επίπεδο και για την Κύπρο και για την Ελλάδα.
Πρέπει, επίσης, να αντιληφθούμε ότι το χτύπημα του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου και πιο συγκεκριμένα του χρηματοοικονομικού της μοντέλου, ναι, μπορεί να επεκταθεί και στο σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν παρακολουθήσετε με προσοχή το πώς εξελίσσεται ο διάλογος μεταξύ Γερμανών και Λουξεμβούργιων πολιτικών, θα αντιληφθείτε πόσο έντονη μπορεί να γίνει η κατάσταση και ποιες διαστάσεις μπορεί να προσλάβει η κρίση, όταν θίγονται τόσο μεγάλα συμφέροντα, τα οποία βρίσκονται μέσα στον πυρήνα της Ευρωζώνης.
Προσφέρουν βεβαίως πάρα πολύ κακή υπηρεσία οι θαυμαστές, οι θιασώτες της θεωρίας της συνομωσίας στην Ελλάδα και κάποιοι στην Κύπρο. Αλλά εγώ αναφέρομαι αυτή τη στιγμή στις ελλαδικές πολιτικές δυνάμεις, οι οποίοι ούτε λίγο ούτε πολύ προσπαθούν να βρουν την ευθύνη για τις εξελίξεις στην Κύπρο, στην Ελλάδα.
Είναι πραγματικά κωμικοτραγικό, πολιτικά κόμματα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και ο νέος προνομιακός εταίρος, οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες», να μην αντιλαμβάνονται σε τι βαθμό αδιεξόδου έχουν οδηγηθεί οι πολιτικές τους σε σχέση με την Κύπρο.
Και είναι πραγματικά εξοργιστικό να διατυπώνουν πολιτικές θέσεις οι οποίες εξ αντικειμένου δίνουν οδό διαφυγής ή υπεκφυγής σε πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα και σε ανθρώπους οι οποίοι οφείλουν να απολογηθούν για τη διαχείριση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και την ανεξέλεγκτη ροή της κρίσης τα τελευταία χρόνια.
Είναι πραγματικά εξοργιστικό να ακούμε ότι για τη κρίση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος φταίει το κούρεμα, για παράδειγμα, του ελληνικού χρέους, δηλαδή το PSI. Πρέπει να ξαναπώ, για πολλοστή φορά, ότι όταν έχεις έναν τραπεζικό τομέα στην Κύπρο με 70 δισ. ευρώ σε καταθέσεις, με ένα ενεργητικό που ξεπερνάει το επταπλάσιο του ΑΕΠ, είναι αστείο να λες ότι είναι πρόβλημα η κατοχή 5 δισ. ευρώ ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου.
Έχει σκεφτεί κανείς πόσα έχει κερδίσει διαχρονικά το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου από τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου, ομολόγων και εντόκων γραμματίων;
Έχει σκεφτεί κανείς πότε και πώς αποκτήθηκαν αυτά τα ομόλογα όταν το 2009 ή το 2010 ευρωπαϊκές τράπεζες και ιδίως γερμανικές πουλούσαν τα ελληνικά ομόλογα;
Έχει σκεφτεί κανείς ότι οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών ξεκινάνε από 12 δισ. ευρώ και δυστυχώς αυξάνονται και όλη η επίπτωση από το PSI είναι 4 δισ. ευρώ, άρα λιγότερο από το 1/3;
Πού οφείλεται η επίπτωση για το υπόλοιπο, για τα υπόλοιπα 2/3 ή και περισσότερο; Μόνο τα επισφαλή δάνεια που έχουν χορηγηθεί στην Ελλάδα από κυπριακές τράπεζες ξεπερνάνε τα 8 δισ. ευρώ, το διπλάσιο της επίπτωσης του ελληνικού PSI.
Άρα, θα έπρεπε να είμαστε όλοι πολύ σοβαροί, πολύ προσεκτικοί και πολύ καλά εστιασμένοι στην ουσία του θέματος.
Υπάρχουν σκέψεις ότι θα έπρεπε να εξαιρεθούν οι κυπριακές τράπεζες από το PSI. Εξαιρέθηκαν οι ελληνικές; Εξαιρέθηκαν οι τράπεζες οποιασδήποτε χώρας; Εξαιρέθηκε οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, οποιαδήποτε ασφαλιστική εταιρεία σε όλο τον κόσμο; Μόνο ελάχιστα κερδοσκοπικά funds τα οποία έτυχε να έχουν λίγα ομόλογα διεπόμενα από το Αγγλικό Δίκαιο. Δεν εξαιρέθηκε κανείς που διεπόταν από το Ελληνικό Δίκαιο.
Εδώ δεν μπορέσαμε να εξαιρέσουμε ιδιώτες ομολογιούχους, αποταμιευτές που είχαν ομόλογα μάλιστα λιγότερα από 100.000 ευρώ, στο όριο των εγγυημένων καταθέσεων, κι αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει οπωσδήποτε κάποια στιγμή, το ταχύτερο, να το αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτεία. Πώς ήταν δυνατόν να λέμε ότι θα εξαιρέσουμε ένα τόσο εύρωστο τραπεζικό σύστημα με τόσο μεγάλα μεγέθη;
Είναι δυνατόν να διατυπώνει πολιτικό κόμμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, αντίρρηση για τη μεταφορά των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Τράπεζα Πειραιώς με το επιχείρημα ότι η Τράπεζα Πειραιώς είναι και αυτή υπό ανακεφαλαιοποίηση; Ναι είναι υπό ανακεφαλαιοποίηση. Το μετοχικό της κεφάλαιο ελέγχεται από το δημόσιο, από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα ελέγχου, στρατηγικού και διαχειριστικού, αλλά έπρεπε να στεγανοποιηθεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και έπρεπε να διευκολυνθεί και η Κύπρος στην ανακεφαλαιοποίηση, γιατί η μεταφορά των υποκαταστημάτων αυτών σημαίνει και ανάληψη της ευθύνης ανακεφαλαιοποίησης κατά βάση από την Ελλάδα.
Είναι δυνατόν να ακούμε το ανεύθυνο παιχνίδι για τυχόν έξοδο της Κύπρου από το ευρώ και να είμαστε αδρανείς; Δεν πρέπει να πούμε την πραγματικότητα ότι η σωρευτική ύφεση που έχουμε στην Ελλάδα, η δραματική ύφεση του 25% τα τρία τελευταία χρόνια θα φαίνεται ως ένα μικρό παιδικό παιχνίδι μπροστά στο δράμα της εξόδου από το ευρώ; Ο κυπριακός λαός είναι αυτός που θα αποφασίσει.
Σεβόμαστε και στηρίζουμε όλες τις αποφάσεις. Αλλά πρέπει να πούμε με ευθύτητα, με εντιμότητα, με ειλικρίνεια αυτό που πιστεύουμε, γιατί μόνο η αλήθεια, η ενότητα και η δουλειά, όπως είπα και στη δήλωσή μου, μπορεί να μας βγάλει από την περιδίνηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι περί τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτό το ετερόκλητο σχήμα της συνεργασίας με τον κ. Καμμένο και τους «Ανεξάρτητους Έλληνες», έχει υποστεί στρατηγική ήττα στην διαχείριση της υπόθεσης της Κύπρου. Έλεγα πάντοτε ότι ζούμε το βίωμα της κρίσης, της ύφεσης και της ανεργίας. Έχουμε αποφύγει το βίωμα της απόλυτης καταστροφής και δεν μπορούμε να συγκρίνουμε βίωμα με ισχυρισμούς. Τώρα το ελληνικό βίωμα μπορεί να συγκριθεί με το κυπριακό βίωμα δυστυχώς και μπορούμε να αντιληφθούμε τι σημασία έχει να είσαι υπεύθυνος, συγκεκριμένος, προνοητικός, να λαμβάνεις δύσκολες αποφάσεις, να λες την αλήθεια.
Εναλλακτική λύση δεν υπήρξε και δεν υπάρχει, γιατί αν θες να μείνεις μέσα στο ευρώ και να έχεις ως γήπεδό σου την Ευρώπη, πρέπει να αντιλαμβάνεσαι τους δύσκολους, συντηρητικούς συσχετισμούς και να αξιοποιείς τα πολύ μικρά περιθώρια που υπάρχουν. Όλα τα άλλα είναι επικίνδυνες δημαγωγίες, οι οποίες τελικά είναι εξοφλητέες άμα τη εμφανίσει.
Δεν τους έφτασε αυτό που έχει συμβεί στην Κύπρο, το οποίο δυστυχώς εξελίσσεται. Επενδύουν στην καταστροφή της Ελλάδος. Η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ και των εταίρων του είναι το καταστροφικό σενάριο στην Ελλάδα. Αυτό ο ελληνικός λαός δεν μπορεί να το ανεχτεί. Δεν μπορεί να ανέχεται ένα πολιτικό παιχνίδι που προσδοκά την άντληση πολιτικών οφελών από την καταστροφή της χώρας, γιατί περί αυτού πρόκειται.
Επαναλαμβάνω το ερώτημα που τους έχω κάνει πάμπολλες φορές στη Βουλή. Πού επενδύουν; Τι θέλουν στο βάθος της ψυχής τους; Θέλουν να πετύχει η πολιτική μας; Η χώρα να βγει από την περιδίνηση και την κρίση; Ή αυτό που προσδοκούν, αυτό που θέλουν είναι η καταστροφή; Η διάψευση της πολιτικής μας, δηλαδή η ταπείνωση της χώρας και η εξανέμιση περιουσιών, εισοδημάτων και προσδοκιών;
Δυστυχώς επενδύουν στο δεύτερο και το λένε απροκάλυπτα και είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν οποιαδήποτε θεωρία εξυπηρετεί τον καταστροφικό τους αυτό στόχο. Εδώ υπάρχει ζήτημα υπαρξιακό για την Ελλάδα. Ζήτημα υπαρξιακό για την Κύπρο. Δεν είναι δυνατόν αυτό που δεν κατάφερε ο Αττίλας να το καταφέρει η οικονομική συγκυρία και η οικονομική κρίση. Και οφείλουμε να αντιδράσουμε και θα αντιδράσουμε λέγοντας την αλήθεια.
Θεωρώ λοιπόν ότι δυστυχώς οι εξελίξεις συνιστούν μια στρατηγική δικαίωση των επιλογών μας. Δεν επιχαίρουμε, προς Θεού. Θέλουμε η Κύπρος να ξεπεράσει το πρόβλημα και είμαστε στο πλευρό των Κυπρίων. Θέλουμε η κυπριακή οικονομία να αποδείξει το δυναμισμό, την ευελιξία της, να αποκτήσει νέα προοπτική, νέο στρατηγικό ορίζοντα και μπορεί να το πετύχει αυτό.
Και θέλουμε φυσικά το ίδιο και για την Ελλάδα. Αλλά πρέπει να διδαχτούμε. Όποιος αρνείται να αντλήσει διδάγματα, τελικά δεν λέει την αλήθεια ούτε στον εαυτό του, ούτε στο λαό. Σας ευχαριστώ››.
