‹‹…Δεν θα υπήρχε η σημερινή εικόνα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αν δεν παίρναμε εμείς γενναίες και πρωτότυπες, στην φάση εκείνη, πολιτικές αποφάσεις…››
Μιλώντας, χθες, στο 1o τακτικό Συνέδριο της ΕΝ.ΠΕ (Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας), ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είπε τα εξής:
‹‹Κυρίες και κύριοι Περιφερειάρχες, Αντιπεριφερειάρχες και Περιφερειακοί Σύμβουλοι, κύριοι υπουργοί, κ. Πρόεδρε, Αιδεσιμολογιότατε, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, το ΠΑΣΟΚ όπως γνωρίζετε έχει στενούς ιστορικούς δεσμούς με όλες τις μεγάλες θεσμικές τομές και εξελίξεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και των δύο βαθμών.
Δεν θα υπήρχε η σημερινή εικόνα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αν δεν παίρναμε εμείς γενναίες και πρωτότυπες, στην φάση εκείνη, πολιτικές αποφάσεις, βολονταριστικά πολλές φορές, κόντρα σε αδράνειες και συνήθειες. Και η πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι Δήμοι της χώρας, θα βρισκόταν σε τελείως διαφορετική κατάσταση αν δεν είχαν μεσολαβήσει τα δύο μεγάλα μεταρρυθμιστικά κύματα του «Καποδίστρια» και του «Καλλικράτη».
Όλα όσα έχουν γίνει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80, όλα όσα συνδέονται με τις Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, είναι ένα κεκτημένο για το χώρο το δικό σας, το χώρο που τον υπηρετείτε και χαίρομαι γιατί απευθύνομαι στους εκπροσώπους της δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που όπως και η πρωτοβάθμια, βρίσκεται πολύ κοντά στον πολίτη. Πολύ κοντά στα προβλήματα και έχει την ικανοποίηση να βλέπει πρακτικές λύσεις σε απλά πρακτικά θέματα ή και πιο σύνθετα προγραμματικά να πιάνουν τόπο.
Αυτή την ικανοποίηση δεν την έχει πολλές φορές η κεντρική πολιτική σκηνή, η οποία είναι εγκλωβισμένη σε συσχετισμούς οι οποίοι είναι διεθνείς, οι οποίοι είναι ευρωπαϊκοί ή σε αδράνειες οι οποίες είναι ιστορικές στη χώρα μας. Κι όλα αυτά έχουν βγει πράγματι στην επιφάνεια λόγω της χρηματοοικονομικής και της δημοσιονομικής κρίσης τα τρία τελευταία χρόνια.
Η κρίση φυσικά έχει ως θύμα της και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη δε Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση τη βρήκε ουσιαστικά στα πρώτα βήματά της, γι’ αυτό χρειάζεται να επιδειχθεί αντοχή και ευρηματικότητα προκειμένου να ξεπεράσουμε τα προβλήματα αυτά.
Το 1ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών δε νομίζω ότι είναι το κατάλληλο βήμα για να επαναλάβουμε γνωστές θέσεις μας σε σχέση με την πολιτική συγκυρία ή για να διατυπώσουμε ξανά τις προτάσεις μας εφ’ όλης της ύλης. Ο δημόσιος διάλογος πάσχει από αυτή τη γενικολογία και ως εκ τούτου θα το αποφύγω εγώ σήμερα.
Θα ήθελα να εστιάσω στον δικό σας ρόλο και χαίρομαι πραγματικά γιατί πριν από το συνέδριο, πριν από τη σημερινή έναρξή του, είχατε την ευκαιρία να συζητήσετε με τον Πρωθυπουργό και μία ομάδα συναρμόδιων Υπουργών.
Η Κυβέρνηση με την οποία ήρθατε σε επαφή δεν είναι η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσει και η ίδια, αλλά φαντάζομαι ότι το έχετε συνειδητοποιήσει κι εσείς. Είναι η Κυβέρνηση που στηρίζεται στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία που συγκροτούν τα τρία κόμματα, η Νέα Δημοκρατία, η Δημοκρατική Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ.
Αυτό είναι ένα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα, που απαιτεί άλλες πρακτικές, μια άλλη κουλτούρα στην πραγματικότητα για το πώς συνεργαζόμαστε, για το πώς επιλύουμε προβλήματα της καθημερινότητας, αλλά και για το πώς διαμορφώνουμε τη στρατηγική μας.
Είχα την ευκαιρία, θυμίζω πολύ συνοπτικά, μιλώντας χθες στην Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου μας που συνέρχεται σε λίγες μέρες, να πω ότι προτεραιότητα τώρα είναι να επικαιροποιήσουμε, να κάνουμε πιο συγκεκριμένη και θα έλεγα πιο καλά στοχευμένη την προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων, γιατί έχει αποδειχθεί ότι στην πραγματικότητα άλλη εναλλακτική πρόταση δεν έχει διατυπωθεί, δεν υπάρχει, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν οι φίλοι μας ή οι εχθροί μας των άλλων πολιτικών κομμάτων.
Τα θέματα που αφορούν την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από τα θέματα που αφορούν όλη τη δημόσια σφαίρα στη χώρα μας. Εσείς θα μπορούσατε να αναλάβετε πρωτοβουλίες οι οποίες να δίνουν απάντηση στα πολύ οξυμένα προβλήματα της συγκυρίας, στα προβλήματα που αφορούν την κοινωνική συνοχή, την απόλυτη ανεργία, την απόλυτη φτώχεια.
Θα μπορούσατε και το ξέρω ότι το κάνετε αλλά χρειάζεται να γίνει αυτό πιο εντατικά, να πάρετε πρωτοβουλίες σε περιφερειακό επίπεδο, να συγκροτηθούν με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια οι περιφερειακές αναπτυξιακές ταυτότητες, να συναφθούν περιφερειακές αναπτυξιακές συμφωνίες με όλες τις ζωντανές δημιουργικές δυνάμεις του τύπου, της οικονομίας αλλά και της κοινωνίας των πολιτών, σε τοπικό επίπεδο, σε περιφερειακό επίπεδο. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να γίνει αυτό.
Έχουμε πολύ μεγάλους δημοσιονομικούς καταναγκασμούς. Υπαχθήκαμε και μάλιστα πρώτοι εμείς ως εργαστήριο δοκιμασίας σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής που το επιβάλλουν οι δημοσιονομικά «ενάρετες» εντός εισαγωγικών χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις «άσωτες» δημοσιονομικά χώρες οι οποίες είναι πολλές.
Είναι η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της Ευρωζώνης, αλλά δυστυχώς τον χορό τον σύραμε εμείς και τώρα έχει πάρει τη σκυτάλη, αυτή την οδυνηρή σκυτάλη η Κύπρος, κάτι που έχει πολύ μεγάλη επίπτωση στην εθνική κυριαρχία, θα έλεγα στην ισχύ του εθνικού μας χώρου. Και ως εκ τούτου έχει πολύ μεγάλη σημασία εσείς, σε περιφερειακό επίπεδο -για να μπορέσουμε να κοιτάξουμε τα πράγματα πέρα από την κρίση- να δείτε μία μέρα μετά από το τέλος της κρίσης, για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο τέλος αυτό, να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο.
Και φυσικά οι πρωτοβουλίες αυτές δεν μπορεί να ολοκληρωθούν εάν δεν υποστηριχθούν από την κεντρική Κυβέρνηση, αλλά έχει πολύ μεγάλη σημασία να πιέζετε όχι σημειακά, αποσπασματικά, με μία «συνδικαλιστική» αντίληψη των πραγμάτων, αλλά να πιέζετε επί τη βάση ολοκληρωμένων προγραμματικών προτάσεων. Γιατί το στοίχημα θα κριθεί στην πραγματική οικονομία, το στοίχημα θα κριθεί στη λεγόμενη ανάπτυξη. Ανάπτυξη όμως σημαίνει πριν από οτιδήποτε άλλο ανάσχεση της ύφεσης, σπάσιμο του φαύλου κύκλου, ανάσχεση της αύξησης της ανεργίας.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί ώς ένα βαθμό, με πρωτοβουλίες οι οποίες μπορούν να αναληφθούν και σε τοπικό επίπεδο. Πρωτοβουλίες οι οποίες μπορεί να έχουν και χαρακτήρα διαπεριφερειακό, πρωτοβουλίες οι οποίες μπορεί να έχουν και χαρακτήρα διεθνή, αλλά βεβαίως εσείς πρέπει να είστε η κινούσα δύναμη.
Τα πράγματα είναι αναμφίβολα δύσκολα, είδατε πως έγινε η διαπραγμάτευση για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για μία ένωση των 27 θεσμικά ανίκανη, πολιτικά πολλές φορές βρίσκεται σε αδυναμία να διατυπώσει ένα στόχο και φυσικά με 0,90% δηλαδή λιγότερο από 1% του κοινοτικού ΑΕΠ προϋπολογισμό δεν μπορείς να έχεις αναδιανομή, στην πραγματικότητα δεν μπορείς να έχεις στήριξη της ανάπτυξης.
Όμως βλέπετε ότι εμείς έχουμε πρόβλημα απορρόφησης των υφισταμένων κονδυλίων του ΕΣΠΑ, της τρέχουσας περιόδου και έχουμε αυτή τη στιγμή μία αφετηρία για το νέο ΕΣΠΑ, για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020. Συμφωνώ λοιπόν απολύτως με την ανάγκη να στηριχτούν όλα τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, συμφωνώ πως είναι ανεπίτρεπτο να υπονομεύονται τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα για να εμφανίζονται με καλύτερη λογιστική εικόνα τομεακά προγράμματα.
Και βεβαίως συμφωνώ πως είναι διαχειριστικά παράλογο άλλος να έχει την ευθύνη του προγραμματικού σχεδιασμού και άλλος να είναι ο διατάκτης της δημόσιας δαπάνης. Κινδυνεύουμε να εμπλακούμε σε μία γραφειοκρατία γιατί έχουμε καθολική δυσπιστία στη χώρα μας, δεν εμπιστεύεται κανείς κανέναν, έχουμε αλλεπάλληλα επίπεδα ελέγχου τα οποία συγκρούονται και τελικά δεν υπάρχει αυτός που θα ελεγχθεί αφού έχει αποφασίσει και αφού έχει κερδίσει τη μάχη της ύφεσης, της ανεργίας και τελικά της ανάπτυξης και της επανόδου σε μία φυσιολογική κατάσταση.
Γνωρίζω πάρα πολύ καλά πόσο δύσκολα είναι τα νομικά προβλήματα και πόσο σκληρή είναι η σύγκρουση με τον παραλογισμό, γιατί δεν υπάρχει ευελιξία, δεν υπάρχει κοινή λογική, δεν υπάρχει ταχύτητα στις αποφάσεις και υπάρχει πάντα ο φόβος της Δικαιοσύνης. Η Δικαιοσύνη πρέπει να μετατραπεί σε αναπτυξιακό μοχλό της χώρας, όχι κάνοντας έκπτωση στη νομιμότητα, αλλά στρέφοντας τη νομιμότητα προς μια κατεύθυνση κοινωνικά και αναπτυξιακά ευαίσθητη, ώστε να παραχθεί αποτέλεσμα.
Μπορεί να είναι δύσκολη η απάντηση σε αιτήματα που αφορούν μεταφορά πόρων, ακόμη και την απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων, όμως για εσάς είναι εξίσου ίσως και περισσότερο σημαντικό να μην εγκλωβίζεστε νομοθετικά, διοικητικά, λειτουργικά, γραφειοκρατικά. Τουλάχιστον να επιλυθούν τα προβλήματα αυτά.
Και βέβαια έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία αυτό που έχει ειπωθεί και έχει γίνει παροιμιώδες, ότι είστε 13 μικροί Πρωθυπουργοί, αυτό να μην παραμείνει ένα πολιτικό ανέκδοτο ή στην καλύτερη περίπτωση ένα επίγραμμα, να αποκτήσει ένα ουσιαστικό περιεχόμενο, δηλαδή τα Υπουργεία και σίγουρα τα κόμματα και σίγουρα τα τρία κόμματα που συγκροτούν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία οφείλουμε να σας αντιμετωπίζουμε ως πολύ στενούς συνεργάτες, αλλά όχι ως παραρτήματά μας.
Γιατί ούτε εσείς ούτε οι Δήμαρχοι είστε παραρτήματα,. Είστε κράτος, το κράτος δεν είναι μόνον ο κεντρικός μηχανισμός, είστε κράτος με βάση τις δικές μας αντιλήψεις για το τι σημαίνει δημοκρατικά οργανωμένη και αποκεντρωμένη Πολιτεία, αλλά είστε κράτος πολύ κοντά στην κοινωνία των πολιτών, πολύ κοντά στα τοπικά προβλήματα κι αυτή η περιβόητη αρχή της επικουρικότητας δεν πρέπει να ξεχαστεί, πρέπει να ξαναβγεί στην επιφάνεια.
Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία να μην σας φορτώνονται προβλήματα, δηλαδή αρμοδιότητες χωρίς πόρους ή ακόμη και όπου με τη δική σας συναίνεση μεταφέρονται αρμοδιότητες χωρίς πόρους τουλάχιστον να μεταφέρονται χωρίς νομικές αγκυλώσεις οι αρμοδιότητες αυτές.
Αυτό αφορά φυσικά και όλα τα επιμέρους προβλήματα, μικρότερων και μεγαλύτερων περιφερειών. Με κορυφαίο το πρόβλημά του κέντρου της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα προσέθετα εγώ, αλλά δε νομίζω ότι είναι η ώρα τώρα να κάνουμε ειδικότερες αναφορές, ο καθένας από σας έχει έναν πολύ μεγάλο κατάλογο προτεραιοτήτων και αιτημάτων και ο διάλογος είναι συνεχής.
Αυτό που μπορώ εγώ να σας διαβεβαιώσω είναι:
Πρώτον ότι η πόρτα μας είναι απολύτως ανοιχτή και η πρόσβαση άμεση ανά πάσα στιγμή. Δεύτερον, ότι αυτά που είπατε κα με την Κυβέρνηση, αλλά που θα πείτε και σήμερα και αυτά που πρέπει να λέτε και στις Επιτροπές της Βουλής, τα παίρνουμε, όπως οφείλουμε, πάρα πολύ σοβαρά υπόψη.
Αξιοποιώ την ευκαιρία για να απευθύνω δημόσια και προφορικά την πρόσκληση που σας απηύθυνα χθες γραπτά, τη Δευτέρα να μετάσχετε σε μια συνάντηση που διοργανώνουμε στο ΠΑΣΟΚ με τους μεγάλους τριτοβάθμιους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς της χώρας, με την Ένωση Περιφερειών, την Κεντρική Ένωση Δήμων, για να σας παρουσιάσουμε συνοπτικά, δε θα σας κουράσουμε, την πρότασή μας για το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και τις προϋποθέσεις εθνικής ανάκαμψης.
Για να αρχίσουμε μαζί σας τον διάλογο, γιατί σας αντιμετωπίζουμε πρωτίστως ως ένα μοχλό ανάπτυξης, ως ένα μεγάλο μηχανισμό που μπορεί να δώσει απάντηση στην αγωνία του Έλληνα πολίτη: αν τελειώνουμε, βγαίνουμε στο ξέφωτο, μπορούμε να αλλάξουμε τη συγκυρία, μπορούμε να ξανακάνουμε την Ελλάδα αυτοδύναμη και ουσιαστικά ισότιμη μέσα στην Ευρώπη.
Τα πράγματα είναι δύσκολα, οι κίνδυνοι πολλοί, αλλά επιτρέπεται ιστορικά μόνο μία απάντηση καταφατική: Ναι, θα τα καταφέρουμε. Σας ευχαριστώ››.
‹‹Κυρίες και κύριοι Περιφερειάρχες, Αντιπεριφερειάρχες και Περιφερειακοί Σύμβουλοι, κύριοι υπουργοί, κ. Πρόεδρε, Αιδεσιμολογιότατε, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, το ΠΑΣΟΚ όπως γνωρίζετε έχει στενούς ιστορικούς δεσμούς με όλες τις μεγάλες θεσμικές τομές και εξελίξεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και των δύο βαθμών.
Δεν θα υπήρχε η σημερινή εικόνα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αν δεν παίρναμε εμείς γενναίες και πρωτότυπες, στην φάση εκείνη, πολιτικές αποφάσεις, βολονταριστικά πολλές φορές, κόντρα σε αδράνειες και συνήθειες. Και η πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι Δήμοι της χώρας, θα βρισκόταν σε τελείως διαφορετική κατάσταση αν δεν είχαν μεσολαβήσει τα δύο μεγάλα μεταρρυθμιστικά κύματα του «Καποδίστρια» και του «Καλλικράτη».
Όλα όσα έχουν γίνει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80, όλα όσα συνδέονται με τις Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, είναι ένα κεκτημένο για το χώρο το δικό σας, το χώρο που τον υπηρετείτε και χαίρομαι γιατί απευθύνομαι στους εκπροσώπους της δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που όπως και η πρωτοβάθμια, βρίσκεται πολύ κοντά στον πολίτη. Πολύ κοντά στα προβλήματα και έχει την ικανοποίηση να βλέπει πρακτικές λύσεις σε απλά πρακτικά θέματα ή και πιο σύνθετα προγραμματικά να πιάνουν τόπο.
Αυτή την ικανοποίηση δεν την έχει πολλές φορές η κεντρική πολιτική σκηνή, η οποία είναι εγκλωβισμένη σε συσχετισμούς οι οποίοι είναι διεθνείς, οι οποίοι είναι ευρωπαϊκοί ή σε αδράνειες οι οποίες είναι ιστορικές στη χώρα μας. Κι όλα αυτά έχουν βγει πράγματι στην επιφάνεια λόγω της χρηματοοικονομικής και της δημοσιονομικής κρίσης τα τρία τελευταία χρόνια.
Η κρίση φυσικά έχει ως θύμα της και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη δε Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση τη βρήκε ουσιαστικά στα πρώτα βήματά της, γι’ αυτό χρειάζεται να επιδειχθεί αντοχή και ευρηματικότητα προκειμένου να ξεπεράσουμε τα προβλήματα αυτά.
Το 1ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών δε νομίζω ότι είναι το κατάλληλο βήμα για να επαναλάβουμε γνωστές θέσεις μας σε σχέση με την πολιτική συγκυρία ή για να διατυπώσουμε ξανά τις προτάσεις μας εφ’ όλης της ύλης. Ο δημόσιος διάλογος πάσχει από αυτή τη γενικολογία και ως εκ τούτου θα το αποφύγω εγώ σήμερα.
Θα ήθελα να εστιάσω στον δικό σας ρόλο και χαίρομαι πραγματικά γιατί πριν από το συνέδριο, πριν από τη σημερινή έναρξή του, είχατε την ευκαιρία να συζητήσετε με τον Πρωθυπουργό και μία ομάδα συναρμόδιων Υπουργών.
Η Κυβέρνηση με την οποία ήρθατε σε επαφή δεν είναι η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσει και η ίδια, αλλά φαντάζομαι ότι το έχετε συνειδητοποιήσει κι εσείς. Είναι η Κυβέρνηση που στηρίζεται στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία που συγκροτούν τα τρία κόμματα, η Νέα Δημοκρατία, η Δημοκρατική Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ.
Αυτό είναι ένα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα, που απαιτεί άλλες πρακτικές, μια άλλη κουλτούρα στην πραγματικότητα για το πώς συνεργαζόμαστε, για το πώς επιλύουμε προβλήματα της καθημερινότητας, αλλά και για το πώς διαμορφώνουμε τη στρατηγική μας.
Είχα την ευκαιρία, θυμίζω πολύ συνοπτικά, μιλώντας χθες στην Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου μας που συνέρχεται σε λίγες μέρες, να πω ότι προτεραιότητα τώρα είναι να επικαιροποιήσουμε, να κάνουμε πιο συγκεκριμένη και θα έλεγα πιο καλά στοχευμένη την προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων, γιατί έχει αποδειχθεί ότι στην πραγματικότητα άλλη εναλλακτική πρόταση δεν έχει διατυπωθεί, δεν υπάρχει, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν οι φίλοι μας ή οι εχθροί μας των άλλων πολιτικών κομμάτων.
Τα θέματα που αφορούν την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από τα θέματα που αφορούν όλη τη δημόσια σφαίρα στη χώρα μας. Εσείς θα μπορούσατε να αναλάβετε πρωτοβουλίες οι οποίες να δίνουν απάντηση στα πολύ οξυμένα προβλήματα της συγκυρίας, στα προβλήματα που αφορούν την κοινωνική συνοχή, την απόλυτη ανεργία, την απόλυτη φτώχεια.
Θα μπορούσατε και το ξέρω ότι το κάνετε αλλά χρειάζεται να γίνει αυτό πιο εντατικά, να πάρετε πρωτοβουλίες σε περιφερειακό επίπεδο, να συγκροτηθούν με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια οι περιφερειακές αναπτυξιακές ταυτότητες, να συναφθούν περιφερειακές αναπτυξιακές συμφωνίες με όλες τις ζωντανές δημιουργικές δυνάμεις του τύπου, της οικονομίας αλλά και της κοινωνίας των πολιτών, σε τοπικό επίπεδο, σε περιφερειακό επίπεδο. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να γίνει αυτό.
Έχουμε πολύ μεγάλους δημοσιονομικούς καταναγκασμούς. Υπαχθήκαμε και μάλιστα πρώτοι εμείς ως εργαστήριο δοκιμασίας σκληρών νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής που το επιβάλλουν οι δημοσιονομικά «ενάρετες» εντός εισαγωγικών χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις «άσωτες» δημοσιονομικά χώρες οι οποίες είναι πολλές.
Είναι η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της Ευρωζώνης, αλλά δυστυχώς τον χορό τον σύραμε εμείς και τώρα έχει πάρει τη σκυτάλη, αυτή την οδυνηρή σκυτάλη η Κύπρος, κάτι που έχει πολύ μεγάλη επίπτωση στην εθνική κυριαρχία, θα έλεγα στην ισχύ του εθνικού μας χώρου. Και ως εκ τούτου έχει πολύ μεγάλη σημασία εσείς, σε περιφερειακό επίπεδο -για να μπορέσουμε να κοιτάξουμε τα πράγματα πέρα από την κρίση- να δείτε μία μέρα μετά από το τέλος της κρίσης, για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο τέλος αυτό, να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο.
Και φυσικά οι πρωτοβουλίες αυτές δεν μπορεί να ολοκληρωθούν εάν δεν υποστηριχθούν από την κεντρική Κυβέρνηση, αλλά έχει πολύ μεγάλη σημασία να πιέζετε όχι σημειακά, αποσπασματικά, με μία «συνδικαλιστική» αντίληψη των πραγμάτων, αλλά να πιέζετε επί τη βάση ολοκληρωμένων προγραμματικών προτάσεων. Γιατί το στοίχημα θα κριθεί στην πραγματική οικονομία, το στοίχημα θα κριθεί στη λεγόμενη ανάπτυξη. Ανάπτυξη όμως σημαίνει πριν από οτιδήποτε άλλο ανάσχεση της ύφεσης, σπάσιμο του φαύλου κύκλου, ανάσχεση της αύξησης της ανεργίας.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί ώς ένα βαθμό, με πρωτοβουλίες οι οποίες μπορούν να αναληφθούν και σε τοπικό επίπεδο. Πρωτοβουλίες οι οποίες μπορεί να έχουν και χαρακτήρα διαπεριφερειακό, πρωτοβουλίες οι οποίες μπορεί να έχουν και χαρακτήρα διεθνή, αλλά βεβαίως εσείς πρέπει να είστε η κινούσα δύναμη.
Τα πράγματα είναι αναμφίβολα δύσκολα, είδατε πως έγινε η διαπραγμάτευση για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για μία ένωση των 27 θεσμικά ανίκανη, πολιτικά πολλές φορές βρίσκεται σε αδυναμία να διατυπώσει ένα στόχο και φυσικά με 0,90% δηλαδή λιγότερο από 1% του κοινοτικού ΑΕΠ προϋπολογισμό δεν μπορείς να έχεις αναδιανομή, στην πραγματικότητα δεν μπορείς να έχεις στήριξη της ανάπτυξης.
Όμως βλέπετε ότι εμείς έχουμε πρόβλημα απορρόφησης των υφισταμένων κονδυλίων του ΕΣΠΑ, της τρέχουσας περιόδου και έχουμε αυτή τη στιγμή μία αφετηρία για το νέο ΕΣΠΑ, για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020. Συμφωνώ λοιπόν απολύτως με την ανάγκη να στηριχτούν όλα τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, συμφωνώ πως είναι ανεπίτρεπτο να υπονομεύονται τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα για να εμφανίζονται με καλύτερη λογιστική εικόνα τομεακά προγράμματα.
Και βεβαίως συμφωνώ πως είναι διαχειριστικά παράλογο άλλος να έχει την ευθύνη του προγραμματικού σχεδιασμού και άλλος να είναι ο διατάκτης της δημόσιας δαπάνης. Κινδυνεύουμε να εμπλακούμε σε μία γραφειοκρατία γιατί έχουμε καθολική δυσπιστία στη χώρα μας, δεν εμπιστεύεται κανείς κανέναν, έχουμε αλλεπάλληλα επίπεδα ελέγχου τα οποία συγκρούονται και τελικά δεν υπάρχει αυτός που θα ελεγχθεί αφού έχει αποφασίσει και αφού έχει κερδίσει τη μάχη της ύφεσης, της ανεργίας και τελικά της ανάπτυξης και της επανόδου σε μία φυσιολογική κατάσταση.
Γνωρίζω πάρα πολύ καλά πόσο δύσκολα είναι τα νομικά προβλήματα και πόσο σκληρή είναι η σύγκρουση με τον παραλογισμό, γιατί δεν υπάρχει ευελιξία, δεν υπάρχει κοινή λογική, δεν υπάρχει ταχύτητα στις αποφάσεις και υπάρχει πάντα ο φόβος της Δικαιοσύνης. Η Δικαιοσύνη πρέπει να μετατραπεί σε αναπτυξιακό μοχλό της χώρας, όχι κάνοντας έκπτωση στη νομιμότητα, αλλά στρέφοντας τη νομιμότητα προς μια κατεύθυνση κοινωνικά και αναπτυξιακά ευαίσθητη, ώστε να παραχθεί αποτέλεσμα.
Μπορεί να είναι δύσκολη η απάντηση σε αιτήματα που αφορούν μεταφορά πόρων, ακόμη και την απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων, όμως για εσάς είναι εξίσου ίσως και περισσότερο σημαντικό να μην εγκλωβίζεστε νομοθετικά, διοικητικά, λειτουργικά, γραφειοκρατικά. Τουλάχιστον να επιλυθούν τα προβλήματα αυτά.
Και βέβαια έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία αυτό που έχει ειπωθεί και έχει γίνει παροιμιώδες, ότι είστε 13 μικροί Πρωθυπουργοί, αυτό να μην παραμείνει ένα πολιτικό ανέκδοτο ή στην καλύτερη περίπτωση ένα επίγραμμα, να αποκτήσει ένα ουσιαστικό περιεχόμενο, δηλαδή τα Υπουργεία και σίγουρα τα κόμματα και σίγουρα τα τρία κόμματα που συγκροτούν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία οφείλουμε να σας αντιμετωπίζουμε ως πολύ στενούς συνεργάτες, αλλά όχι ως παραρτήματά μας.
Γιατί ούτε εσείς ούτε οι Δήμαρχοι είστε παραρτήματα,. Είστε κράτος, το κράτος δεν είναι μόνον ο κεντρικός μηχανισμός, είστε κράτος με βάση τις δικές μας αντιλήψεις για το τι σημαίνει δημοκρατικά οργανωμένη και αποκεντρωμένη Πολιτεία, αλλά είστε κράτος πολύ κοντά στην κοινωνία των πολιτών, πολύ κοντά στα τοπικά προβλήματα κι αυτή η περιβόητη αρχή της επικουρικότητας δεν πρέπει να ξεχαστεί, πρέπει να ξαναβγεί στην επιφάνεια.
Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία να μην σας φορτώνονται προβλήματα, δηλαδή αρμοδιότητες χωρίς πόρους ή ακόμη και όπου με τη δική σας συναίνεση μεταφέρονται αρμοδιότητες χωρίς πόρους τουλάχιστον να μεταφέρονται χωρίς νομικές αγκυλώσεις οι αρμοδιότητες αυτές.
Αυτό αφορά φυσικά και όλα τα επιμέρους προβλήματα, μικρότερων και μεγαλύτερων περιφερειών. Με κορυφαίο το πρόβλημά του κέντρου της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα προσέθετα εγώ, αλλά δε νομίζω ότι είναι η ώρα τώρα να κάνουμε ειδικότερες αναφορές, ο καθένας από σας έχει έναν πολύ μεγάλο κατάλογο προτεραιοτήτων και αιτημάτων και ο διάλογος είναι συνεχής.
Αυτό που μπορώ εγώ να σας διαβεβαιώσω είναι:
Πρώτον ότι η πόρτα μας είναι απολύτως ανοιχτή και η πρόσβαση άμεση ανά πάσα στιγμή. Δεύτερον, ότι αυτά που είπατε κα με την Κυβέρνηση, αλλά που θα πείτε και σήμερα και αυτά που πρέπει να λέτε και στις Επιτροπές της Βουλής, τα παίρνουμε, όπως οφείλουμε, πάρα πολύ σοβαρά υπόψη.
Αξιοποιώ την ευκαιρία για να απευθύνω δημόσια και προφορικά την πρόσκληση που σας απηύθυνα χθες γραπτά, τη Δευτέρα να μετάσχετε σε μια συνάντηση που διοργανώνουμε στο ΠΑΣΟΚ με τους μεγάλους τριτοβάθμιους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς της χώρας, με την Ένωση Περιφερειών, την Κεντρική Ένωση Δήμων, για να σας παρουσιάσουμε συνοπτικά, δε θα σας κουράσουμε, την πρότασή μας για το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και τις προϋποθέσεις εθνικής ανάκαμψης.
Για να αρχίσουμε μαζί σας τον διάλογο, γιατί σας αντιμετωπίζουμε πρωτίστως ως ένα μοχλό ανάπτυξης, ως ένα μεγάλο μηχανισμό που μπορεί να δώσει απάντηση στην αγωνία του Έλληνα πολίτη: αν τελειώνουμε, βγαίνουμε στο ξέφωτο, μπορούμε να αλλάξουμε τη συγκυρία, μπορούμε να ξανακάνουμε την Ελλάδα αυτοδύναμη και ουσιαστικά ισότιμη μέσα στην Ευρώπη.
Τα πράγματα είναι δύσκολα, οι κίνδυνοι πολλοί, αλλά επιτρέπεται ιστορικά μόνο μία απάντηση καταφατική: Ναι, θα τα καταφέρουμε. Σας ευχαριστώ››.
